Nefes darlığı nedir?
Nefes darlığı, ciğerlerinize yeterince hava alamadığınız hissidir. Altta yatan bir sağlık sorununa işaret edebilir. Bazen fiziksel olarak aktif olduğunuzda veya düz yattığınızda bu his daha kötüdür. Öksürük veya ateş gibi başka semptomlarınız olabilir.
Nefes Darlığı ve Normal Solunum
Nefes darlığı, vücudunuzun nefes alma yeteneği beynin nefes alma emirleriyle uyuşmadığında ortaya çıkar. Normalde, solunum yolunuz, akciğerleriniz, solunum kaslarınız, kalbiniz ve kan damarlarınız vücutta yeterli oksijen seviyesini korumak için beyinle birlikte çalışır.
Bazen beynin nefes alma sinyalleri ile nefes alma yeteneği arasında bir dengesizlik olur. Beyin, solunum kaslarına daha çok çalışmasını emreder ve nefes darlığı hissedersiniz.
Sağlıklı bir insanda nefes darlığına şunlar neden olabilir:
- Çok yorucu egzersiz
- Aşırı sıcaklıklar
- Kötü hava kalitesi
- Obezite
- Yüksek irtifa
- Boğulma
- Karbonmonoksit zehirlenmesi
- Alerjik reaksiyon (örneğin, bir arı sokmasının ardından)
Açıklanamayan nefes darlığınız varsa, özellikle aniden ortaya çıkıyorsa ve şiddetliyse, mümkün olan en kısa sürede bir doktora görünün. Aşağıdakiler eşlik ederse, nefes darlığı daha ciddi olabilir:
- Göğüs ağrısı veya basıncı
- Bayılma
- Mide bulantısı
Nefes Darlığının Fizyolojisi
Normalde, nefes alma talebi ile nefes alma yeteneği arasında bir denge vardır. Bir denge olduğunda, nefes alma farkındalığınız olmaz. Vücudunuz sizin için halleder. Beynin nefes alma talebi ile vücudun nefes alma yeteneği arasında bir dengesizlik olduğunda nefes darlığı hissedersiniz.
Nefes Darlığının Nedenleri
Kalp ve akciğer rahatsızlıkları çoğu vakada nefes darlığına neden olur. Birçok nedenden dolayı nefes darlığı hissedebilirsiniz. Faktörler genel sağlığınızı, tıbbi geçmişinizi ve genetiğinizi içerebilir. Neden nefes darlığı hissettiğiniz hakkında daha fazla bilgi edinmek için bir sağlık uzmanıyla konuşun.
Akut Nefes Darlığı
Akut nefes darlığı aniden ortaya çıkabilir ve kısa bir süre devam edebilir. Nedenler şunları içerir:
Akciğer koşulları:
- COVID-19
- Hava yolu tıkanıklığı
- Alerjik reaksiyon
- Astım
- İflas etmiş akciğer
- KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
- Zatürre
- pulmoner emboli
Kalp İşlevi:
- Kalp krizi
- Kalp yetmezliği
- Kalp ritim bozukluğu (aritmi)
- Kalp çevresinde artan sıvı
Psikolojik koşullar:
- Endişe
- Depresyon
- Panik ataklar
Kronik Nefes Darlığı
Nefes darlığı da kronik olabilir, yani birkaç hafta veya daha uzun sürer. Nedenler şunları içerir:
- Astım
- KOAH (kronik obstrüktif akciğer hastalığı)
- Hareketsizlik nedeniyle kalp ve akciğerlerin işleyişinde azalma
Solunum yolu hastalıklarının nefes darlığına neden olabileceğini öğrenmekle birlikte, kansızlık, kardiyovasküler hastalık, kalp yetmezliği, kondisyonsuzluk ve psikolojik bozukluklar gibi solunumla ilgili olmayan önemli hastalıkların da böyle olabileceğini öğrenmek sizi şok edebilir. Doğru bir teşhis konduğundan ve uygun tedaviden geçtiğinizden emin olmak için nefes darlığının tüm nedenlerini anlamak önemlidir.
Nefes darlığı önlenebilir mi?
Nefes darlığını önleyip önleyemeyeceğiniz, buna neyin sebep olduğuna bağlıdır. Nefes darlığınızın nedeni alerjiyse, alerji tetikleyicinizi belirleyerek bunu önleyebilirsiniz. Alerjilerinizi neyin tetiklediğini öğrendikten sonra, bundan kaçınmak için elinizden gelenin en iyisini yapabilirsiniz. Nefes darlığınız sigaradan kaynaklanıyorsa, sigarayı bırakmak onu önlemeye yardımcı olabilir. Nefes darlığının diğer nedenlerinden kaçınmak o kadar kolay olmayabilir.
Tedavi
Doktorunuz solunum probleminizin nedenini tedavi edecektir. Tedavinize yardımcı olması için sigara içiyorsanız bırakmanız gerekir. Doktorunuzdan yardım isteyin. Ayrıca, boya ve araba egzozlarından çıkan dumanlar gibi ciğerlerinizi rahatsız edebilecek kimyasalları solumaktan kaçının. Doktorunuz sorun olmadığını söylüyorsa, bol bol egzersiz yapmaya çalışmalısınız.
Nefes darlığı ile yaşamak
Sık sık nefes darlığı yaşamak korkutucu olabilir. Kontrol etmeyi öğrenirseniz daha az korkutucu olabilir. Doktorunuzla özelleştirilmiş bir kontrol planı üzerinde çalışın. Doktorunuz ilaç, egzersiz programı, nefes alma teknikleri veya bunların bir kombinasyonunu önerebilir. Bazı durumlarda, ek oksijen önerebilir.