Çarpık Ayak-Pes Ekinovarus

Çarpık ayak nedir?

PEV, bir çocuğun kemiklerini, kaslarını, tendonlarını ve kan damarlarını etkileyen doğuştan bir ayak deformitesidir. Etkilenen bir ayağın ön yarısı içe doğru döner ve topuk aşağı bakar. Şiddetli vakalarda, ayak o kadar döndürülür ki alt taraf aşağı değil de yana veya yukarı bakar. Talipes equinovarus olarak da bilinen durum oldukça yaygındır. Her 1000 bebekten yaklaşık bir ila dördü çarpık ayakla doğar. Durum erkekleri kızlardan iki kat daha sık etkiler.

Çarpık ayaklı çocukların yaklaşık yüzde 50’sinin her iki ayağında da vardır, bu durum iki taraflı çarpık ayak olarak bilinir . Birçok ebeveyn, çocuklarının doğum öncesi ultrason sırasında çocuklarının doğumundan aylar veya haftalar önce çarpık ayak olduğunu öğrenir . Çocuk doğduğunda, durum açıkça görülebilir. İdeal olarak, tedavi çocuğun yaşamının ilk ayında başlar.

Görünüşüne rağmen çarpık ayak bebekler için ağrılı bir durum değildir. Erken tedavi gören çocukların neredeyse tamamı normal bir şekilde koşabilir, oynayabilir ve işlevlerini yerine getirebilir. Tedavi olmadan PEV kendi kendine iyileşmez. Ayak deforme olmuş pozisyonda kalır ve çocuğun yürümesini zorlaştırır.

Çarpık ayağın belirtileri nelerdir?

Bir bebek doğduğunda çarpık ayak kolayca görülebilir. Ayağın ön yarısı içe doğru döner ve topuk aşağıyı gösterir.

Yalnızca bir ayak etkilenirse:

• Etkilenen bacaktaki baldır kası diğer bacağa göre daha küçüktür.
• Etkilenen taraftaki bacak genellikle diğer taraftakinden daha kısadır.
• Etkilenen ayak kısa ve geniş olabilir.

Kimler çarpık ayak geliştirme riski altındadır?

PEV’li çocukların çoğunun aynı durumu olan bir ebeveyni yoktur. Bununla birlikte, çarpık ayaklı büyük bir kardeşe sahip olmak, bebeğin bu durumla doğma riskini artırır.

• Bir erkek çocukta çarpık ayak varsa, yeni doğan kardeşinde de çarpık ayak olma ihtimali yüzde 2,5’tir.
• Bir kızın çarpık ayağı varsa, yeni doğan kardeşinin çarpık ayakla doğma şansı yüzde 6,5’tir.

Diğer risk faktörleri şunları içerir:

• Erkek cinsiyeti; erkekler kızlardan iki kat daha sık çarpık ayakla doğarlar
• Edwards sendromu (trizomi 18) gibi genetik sendromlar
• Serebral palsi (SP) ve spina bifida gibi nöromüsküler bozukluklar
• Artrogripozis ve amniyotik bant sendromu gibi doğum kusurları
• Oligohidramnios, hamilelik sırasında uterusta fetüsü çevreleyen azalmış miktarda amniyotik sıvı
  makat doğum, önce baş yerine alttan doğmak
• Çarpık ayakla doğan bebekler aynı zamanda kalça displazisi olan ilişkili bir kalça rahatsızlığına sahip olma riskinde de artış olabilir . Kalça displazisinde, uyluk kemiğinin (femur) tepesi yuvasına girip çıkar, çünkü yuva eklemi sağlam tutmak için çok sığdır.

Çarpık ayağa ne sebep olur?

PEV’lerin çoğu “idiyopatik”tir, yani doktorlar bunlara neyin sebep olduğunu kesin olarak bilmezler. Çarpık ayak muhtemelen genetik bir bileşene sahiptir ve ailelerden aktarılır. Ancak araştırmacılar hangi genin (veya gen kümesinin) sorumlu olduğunu henüz bilmiyorlar.

PEV’li tüm çocuklarda, ayak ve ayak bileği çevresindeki kas ve tendonların sıkılığı, ayağı karakteristik aşağı ve içe doğru pozisyonda tutar. Bu gerginlik, kan dolaşımındaki farklılıklar veya etkilenen bacaklardaki sinirlerin sinyalleri nasıl aldığı ile ilgili olabilir. PEV’in nedenlerine ilişkin diğer teoriler, kemiklerin, tendonların veya kasların gelişimindeki kusurları veya rahimde bazı mekanik tıkanıklıkları içerir. Ancak, bu teoriler henüz kanıtlanmamıştır.

Bazı durumlarda PEV, bir sendromun veya doğum kusurunun bir parçasıdır . Diğer durumlarda, ayak anne rahminde garip bir pozisyondadır. Ancak çoğu zaman, çocuklar bilinen bir sebep olmadan çarpık ayakla doğarlar.

Farklı çarpık ayak türleri nelerdir?

Her birinin farklı nedenleri olan iki tür PEV vardır.

İdiyopatik çarpık ayak
Çarpık ayağın en yaygın türü idiyopatiktir, bu da nedeninin bilinmediği anlamına gelir. İdiyopatik çarpık ayak, başka herhangi bir tıbbi sorunla ilişkili değildir. Bu tür çarpık ayaklı bebeklerin ayakları serttir ve manipüle edilmesi zordur.

Sendromik çarpık ayak
Sendromik çarpık ayak, durum daha büyük bir sendromun parçası olduğunda ortaya çıkar. Bu tip genellikle daha şiddetlidir ve tedavisi zordur.

Çarpık ayak nasıl teşhis edilir?

Çoğu zaman, bir bebeğin çarpık ayağı, doğum öncesi ultrason sırasında doğmadan önce teşhis edilir. PEV’lerin yaklaşık yüzde 10’u hamileliğin 13. haftasında teşhis edilebilir. 24. haftada PEV’lerin yaklaşık yüzde 80’i teşhis edilebilir ve bu sayı doğuma kadar sürekli olarak artar.

Bir çocuk doğumdan önce teşhis edilmezse, çarpık ayak doğar doğmaz görülüp teşhis edilebilir. Fizik muayene genellikle tanı koymak için gerekli olan tek şeydir. Nadir durumlarda, aşağıdakiler dahil başka testler kullanılabilir:

• röntgen
• bilgisayarlı tomografi taraması (CT veya CAT taraması)

Çarpık ayak nasıl tedavi edilir?

Çarpık ayak tedavisinin amacı, ayağın pozisyonunu düzeltmektir, böylece ayağın kemikleri, tendonları ve kasları daha normal şekilde büyüyebilir. İdeal olarak tedavi, çocuğun doğumundan sonraki bir ay içinde, ayak ve bileklerinin gelişimin mümkün olan en erken aşamasındayken başlar.

Ponseti yöntemi
Ponseti yöntemi en yaygın ve etkili PEV tedavisidir. Bu tedavi, bebeğin ayağını düzeltilmiş bir konuma döndürmek için bir dizi alçı ve destek kullanır. Ayak 60-70 derece açılıncaya kadar dışa döndürülür. Tedavi genellikle doğum ile 4 haftalık arasında başlar ve iki aşamadan oluşur: tedavi ve destek.

Tedavi aşaması

Tedavi aşamasında, çocuğunuzun doktoru bir dizi alçı kullanarak çocuğunuzun ayağını yavaşça yeniden konumlandıracaktır. Bu aşama, iki ila üç aylık bir esneme ve ayağın yeniden konumlandırılmasını içerir.

• Doktor, çocuğunuzun ayağını esnetecek ve yeniden konumlandıracak, ardından ayağını, ayak bileğini ve bacağını yeni pozisyonda tutmak için alçıya yerleştirecektir.
• Alçı yaklaşık bir hafta sonra çıkarılacak ve doktor çocuğunuzun ayağını yeniden konumlandıracaktır. Yeni bir alçı ayağı yeni konumunda tutacaktır.
• Bu işlem, çocuğunuzun ayağı yanlış içe dönük konumundan doğru dışa doğru konumuna getirilene kadar her hafta tekrarlanacaktır. Tipik olarak, ayağı doğru bir konuma getirmek için beş ila sekiz yeniden ayarlama ve alçı değişikliği gerekir.
• Ayak iyileştirilmiş dışa doğru konumundayken, çoğu çocuğun Aşil tendonunu uzatmak için küçük bir ameliyata (tenotomi) ihtiyacı vardır. Bu, baldır kasını topuğa bağlayan kordondur. Genellikle lokal anestezi altında yapılan bu ameliyata bebeklerin yaklaşık yüzde 95’i ihtiyaç duyuyor.

Çarpık ayak destek aşaması

Çarpık ayak desteği birkaç yıl sürer ve çocuğunuzun uzun vadeli hareketliliği için çok önemlidir. Destek, çocuğunuzun ayağını düzeltilmiş bir pozisyonda tutar.

Bir çarpık ayak desteği bu şekilde çalışır.

• Tedavi aşamasının bitiminden çocuğunuz 3 ila 6 aylık olana kadar günde yaklaşık 22 saat korse takacaktır.
• Bu ilk dönemden sonra, çocuğunuzun doktoru muhtemelen çocuğunuzun korseyi gece ve uyku zamanında, günde yaklaşık 15 veya 16 saat takmasının uygun olduğunu söyleyecektir.
• Bebeğiniz emeklemeyi ve ardından yürümeyi, koşmayı ve oynamayı öğrenmeye hazır olduğunda, bunu destekleri kapalıyken yapabilir.
• Çocuğunuz 4 yaşına gelene kadar korse programını sıkı bir şekilde uygulamanız gerekecektir. Rahatsızlığa rağmen, çocuğunuzun ayağının tekrar içe dönmesini ve daha fazla tıbbi müdahale gerektirmesini önlemenin en iyi yolu budur.

Çarpık ayaklı bebekler için uzun vadeli görünüm nedir?

Erken tedavi ve destek ile çarpık ayaklı bebeklerin neredeyse tamamı normal işleyen ayaklara sahip olacak şekilde büyür. Koşabilir, oynayabilir ve normal ayakkabı giyebilirler. Yalnızca bir ayak etkilenirse, büyük olasılıkla diğer ayaktan daha küçük ve biraz daha az hareketli olacaktır. Çocuğunuzun iki farklı ayakkabı numarasına ihtiyacı olabilir. Etkilenen bacak biraz daha küçük olabilir ve baldır diğer bacağından daha az kaslı olabilir.

Çarpık ayak tedaviye iyi yanıt verirken, kendi kendine düzelmez. Tedavi edilmezse çarpık ayak yaşla birlikte kötüleşir ve çocuğunuzun yürümesini zorlaştırır. Bu nedenle erken tedavi ve korse programını yakından takip etmek çok önemlidir.