Aşı, çocuğunuzu birçok tehlikeli hastalığa karşı korumanın en iyi yoludur. Aşılar, çocuğunuzun rutin sağlık bakımının önemli bir parçasıdır, ancak aşı tam olarak nedir ve çocuğunuzu nasıl korur? Aşılamanın çocuğunuz ve bir bütün olarak toplum için önemli faydalarını öğrenmek için okumaya devam edin.
Aşı nedir?
Aşılar, çocuğunuzun bağışıklık sistemine farklı enfeksiyon türlerine nasıl tepki vereceğini öğretebilen ilaçlardır. Çocuğunuz gelecekte bu virüsle karşılaşırsa, bağışıklık sistemi onu tanıyacak ve onu yenmek için antikorlar üretecektir. Aşı, aynı semptom veya risklerden herhangi biri olmadan bir enfeksiyonla aynı hafıza ve korumayı tetikler. Aşılar, bağışıklık sisteminin yanıt verebileceği, ancak enfeksiyona neden olamayan zayıflamış veya ölü mikroplar veya mikropların zararsız kısımlarını içerir.
Ülkemizdeki çocuklar, kızamık, menenjit, çocuk felci, tetanoz gibi birçok potansiyel olarak zararlı hastalığa karşı aşılanmaktadır. Bazı çocuklar, içlerinde bulunan yumurta proteinleri gibi bileşenlere alerjileri olduğu için aşı alamazlar. Bazı sağlık sorunları olan çocuklar (özellikle bağışıklık sistemini zayıflatan durumlar), belirli aşı türlerini de alamayabilir. Bununla birlikte, çoğu çocuk, kendilerini en ciddi hastalıklara karşı korumak için tüm rutin çocukluk aşılarını yaptırabilmelidir. Çocuğunuz önerilen tüm aşıları almalıdır.
Sağlık Bakanlığı Aşı programı:
- Hepatit B Aşısı Doğum, 1.ay ve 6.ay sonunda 3 doz
- BCG (Verem): 2. ayın sonunda tek doz
- Karma Aşı (Difteri, Boğmaca, Tetanoz): 2,4,6. ay ve 18-24 ay 1 doz tekrar
- Kızamık-Kızamıkçık- Kabakulak: 12. Ay ve İlköğretim 1. Sınıf tek doz tekrar
- Çocuk Felci: 6.ay, 18-24 ay, İlk öğretim 1. Sınıf olmak üzere 3 kez
- Tetanoz ilköretim 1. Sınıf ve Ortaokul 4. Sınıf olmak üzere 2 kez uygulanır.
- Rotavirüs aşısı , bebekleri bebeklerde ve küçük çocuklarda ciddi ishalin en yaygın nedeni olan rotavirüse karşı korur.
- Pnömokok aşısı , menenjit (beyin enfeksiyonu), pnömoni ve kulak enfeksiyonları dahil Streptococcus pneumoniae’nin neden olduğu enfeksiyonlara karşı koruma sağlar.
- Meningokok aşısı , ciddi bir kan enfeksiyonu olan menenjit ve septisemi dahil meningokok bakterilerinin neden olduğu hastalıklara karşı koruma sağlar.
- HPV aşısı , rahim ağzı kanserine, diğer bazı kanserlere ve genital siğillere neden olan HPV türlerine karşı koruma sağlar.
Aşılamanın Faydaları
Aşı yaptırmanın çocuklar için bazı büyük faydaları vardır. Çocukların bulaşıcı hastalıklardan ciddi komplikasyonlar yaşaması da çok daha az olasıdır. Rutin aşılamadan önce çoğu çocuk kızamığa yakalanmış ve çok sayıda çocuk çocuk felci gibi durumlardan etkilenmiştir. Birçoğu bu koşulların bir sonucu olarak kalıcı sakatlıklarla kaldı ve diğerleri artık aşılarla önleyebileceğimiz enfeksiyonlar sonucu öldü. Aşılar sayesinde dünyada her yıl yaklaşık 2-3 milyon ölüm önlenmektedir.
Yeterli sayıda insan aşılandığında bir hastalığı tamamen ortadan kaldırmak mümkündür. Şimdiye kadar dünyadan yok edilen tek insan hastalığı çiçek hastalığıdır. Bununla birlikte, çocuk felci gibi diğerleri o kadar azaldı ki, herkes aşı olmaya devam ettiği sürece yakında takip edebilirler. Bir hastalık ortadan kalktığında, onu yakalama riski olmayacağından artık ona karşı aşı olmamıza gerek kalmayacak.
Aşılar gerçekten işe yarıyor mu?
Evet. Aşı programlarının başarılı olduğu ülkelerde aşı ile önlenebilir tüm hastalıklar azalmıştır. Aşılama oranları yüksek olduğunda hastalık oranları düşüktür. Ancak, aşılama oranları düşmeye başladığında (örneğin, aşı korkusu olduğunda veya bir savaş veya başka bir felaket sırasında sağlık hizmeti kesintiye uğradığında) hastalık ve buna bağlı ölümler her zaman artar.
Aşılar, aşılanmış çocukları ve onlara yakın kişileri – aşılanamayacak kadar küçük yeni doğmuş bebekler veya bağışıklık sistemleri işe yaramayan diğerleri gibi – hastalığın yayılmasını önleyerek korur.
Aşılar çocuğumun bağışıklık sistemini yıpratabilir mi?
Hayır. Bağışıklık sistemimiz her gün çevremizde bulunan çok büyük sayıdaki antijenlere (proteinler ve kompleks şekerler) yanıt verir. Aşılar bu sayılara yalnızca birkaç antijen ekler.
Aşıların yan etkileri var mı?
Aşıyla önlenebilir bir hastalıktan hastalanma şansı, aşının kendisinden ciddi bir yan etkiye sahip olma riskinden çok daha fazladır.
- Bazı çocuklarda iğnenin kola veya bacağa girdiği yerde – bazen biraz şişlikle – hafif ağrı ve kızarıklık olur. Gerekirse, asetaminofen (Tylenol, Tempra, Panadol ve diğerleri gibi) ağrıyı hafifletmeye yardımcı olacaktır. Ancak aşının ne kadar iyi çalıştığını etkileyebileceğinden, aşılamadan önce en az 6 saat bekleyin.
- Aşılamadan sonra hafif ateş yaygındır. Küçük bebeklerde, özellikle aşının ilk dozundan sonra yüksek ateş olabilir. Birkaç vakada ateş, ateşli bir nöbete neden olabilir. Ateşli nöbetler tehlikeli DEĞİLDİR ve herhangi bir beyin hasarına neden olmaz. Ebeveynleri veya kardeşleri de ateşli nöbetler geçiren çocuklarda daha sık görülür. Halihazırda epilepsi veya beyin bozukluğu olan çocuklarda da görülme olasılığı daha yüksektir.
- Kızarıklıkla birlikte ateş, MMR, MMRV veya suçiçeği aşısından sonra ortaya çıkabilir .
- İğnelerle ilgili endişe, özellikle büyük çocuklarda ve gençlerde bayılmaya neden olabilir.
Boğmaca (“boğmaca”) aşısı beyin hasarına neden olabilir mi?
Hayır. Ancak boğmaca enfeksiyonu nöbetlere, beyin hasarına ve bebek ölümüne neden olabilir.
Aşılar SIDS’e (ani bebek ölümü sendromu) neden olabilir mi?
Hayır. Birçok büyük çalışma, aşılar ve ABÖS arasında hiçbir bağlantı bulamadı. Aslında, bazı araştırmalar ABÖS’den ölen bebeklerin ölmeyen bebeklere göre yakın zamanda aşılanma olasılığının daha düşük olduğunu buldu.
Aşılar tip 1 diyabete neden olabilir mi?
Aşılar ile tip 1 diyabet arasında bir ilişki yoktur. Tip 1 diyabetin nedeni bilinmemekle birlikte, viral enfeksiyonların çocuklarda bu hastalık için önemli tetikleyiciler olabileceğini gösteren kanıtlar vardır.
Aşılar astıma ve diğer alerjik hastalıklara neden olabilir mi?
Hayır. Çalışmalar, aşılamanın çocuklarda astım vakaları ve diğer alerjik hastalıkların sayısını artırmadığını göstermektedir.
Aşılar kansere neden olabilir mi?
Hayır. Aşılar ve kanser arasında bir bağlantı olduğuna dair kanıt yoktur. Aslında iki aşı kansere karşı koruma sağlar. Hepatit B aşısı karaciğer kanserine karşı korur ve insan papilloma virüsü (HPV) aşısı rahim ağzı kanseri ve diğer bazı genital kanserlerden korur.
Aşılar Crohn hastalığına veya kolite neden olabilir mi?
Hayır. Aşılar ile Crohn hastalığı veya başka herhangi bir enflamatuar bağırsak hastalığı arasında bir ilişki yoktur.
Aşılar multipl skleroza (MS) neden olabilir mi?
Aşıların MS’li bir kişide MS’e ve hatta alevlenmelere neden olduğuna dair hiçbir kanıt yoktur. Özellikle, hepatit B ve grip aşılarının MS hastalarında semptomlar veya semptomların ilerleme hızı üzerinde hiçbir etkisinin olmadığı gösterilmiştir. Ancak, mevsimsel grip enfeksiyonları multipl skleroz alevlenmeleri ile ilişkilendirilmiştir.
Aşılar enfeksiyonlara neden olabilir mi?
Çoğu aşı, inaktive edilmiş virüsler içerir. İçlerinde yaşayan mikroplar bulunmadığından enfeksiyona neden olamazlar. Canlı aşılar (kabakulak, kızamıkçık, suçiçeği, rotavirüs ve burun gribi aşısı), mikropların zayıflatılmış formlarını içerir. MMR, MMRV veya suçiçeği aşısı ile birkaç çocukta çok hafif bir kızarıklık ve ateş görülmesine rağmen, bunlar sağlıklı insanlarda hastalığa neden olmaz.
Canlı aşılar, bağışıklık sisteminin çalışmasını engelleyen koşullara sahip kişilerde hastalığa neden olabilir. Bu kişilere bu aşılar verilmemelidir.
