Akut pankreatit nedir?
Vücutta yaşamsal faaliyetlerin düzenli bir şekilde devam etmesi için salgı bezlerine ihtiyaç duyulur. İnsan vücudunun birçok bölgesinde görev alan salgı bezleri sayesinde organlar arasında uyum sağlanır ve vücudun gelişimi sağlıklı bir şekilde devam eder.
Pankreas, vücutta bulunan salgı bezlerinden biridir. Pankreasınız çok çalışan bir organdır. Bağırsaklara sindirim suyu ve enzim salgılar. Ayrıca insülin ve glukagon hormonlarını salgılayarak gıdalardan alınan glikozun hücrelere aktarımında görev alır. Ayrıca kan şekeri seviyenizi kontrol altında tutmak için insülin yapar. Pankreatit, pankreasınızın iltihaplanmasıdır. Bu çok acı verici olabilir. Ayrıca mide bulantısı, kusma ve ateşiniz olabilir. Akut pankreatit, hemen bakıma ihtiyacı olan bir acil durumdur.
Pankreasın sindirim sistemine faydası oldukça fazladır. Ancak pankreasın iltihaplanma durumunda sindirim sisteminde aksaklıklar meydana gelebilir. Pankreas iltihabının akut pankreatit ve kronik pankreatit olmak üzere 2 çeşidi vardır.
Akut pankreatite ne sebep olur?
Akut pankreatitin birçok olası nedeni arasında şunlar yer alır:
- Alkol tüketimi
- Safra taşları
- Pankreasın genetik anormallikleri
- Yüksek seviyelerde trigliserid, bir tür kolesterol
- Çok yüksek kalsiyum seviyeleri
- Enfeksiyonlar
- İlaçlar
- Toksinler
- Travma veya yaralanma
Akut pankreatit nispeten nadirdir. Yine de oldukça ciddi olabilir.
Akut pankreatit için kimler risk altındadır?
Herkes akut pankreatit geliştirebilir. Ancak bazı kişilerin riski daha yüksektir:
- Safra kesesi hastalığı olan kişiler
- Çok alkol tüketen insanlar
Pankreas İltihabının Nedenleri
Pankreas iltihabına sebep olan faktörlerin başında alkol ve sigara tüketimi gelir. Özellikle sigara kullananların akut pankreatite yakalanma ihtimali sigara kullanmayanlara oranla 2 kat fazladır. Bunun yanı sıra çok fazla kilo kaybına neden olan diyetler ve çok yağlı gıdalar tüketmek pankreas iltihabına neden olabilir.
Akut pankreatitin belirtileri nelerdir?
Akut pankreatit sonucu oluşan ağrıların genellikle yemek sonrasında hissedildiği gözlemlenir. Bu ağrılar seyrek bir şekilde ortaya çıkar ve zamanla şiddetini artırır. Kişilerin kendilerini çok yorgun hissetmesi akut pankreatitin en önemli belirtilerindendir.
Akut pankreatitin belirtileri şunlardır:
- Ateş
- Mide bulantısı
- Yemekten sonra gelen ağrı
- Vücudunuzun diğer bölgelerine, örneğin karnınızdan sırtınıza, göğsünüze, yanlarınıza veya karnınızın alt kısmına doğru hareket ediyor gibi görünen ağrı
- Dizlerinizin üzerine eğilirseniz biraz hafifletilebilen ağrı
- Yavaş veya hızlı bir şekilde ortaya çıkabilen şiddetli üst karın ağrısı
- Kusmak, ancak daha sonra daha iyi hissetmeden
Kronik Pankreatitin Belirtileri
Kronik pankreatit şikayeti karın bölgesinin üst kısmında veya sırt bölgesinde ağrılarla hissedilir. Bunun yanı sıra mide bulantısı, kusma, kilo kayıpları, ishal ve yağlı dışkı gibi belirtileri de gözlemlenebilir.
Akut pankreatit nasıl teşhis edilir?
Teşhis yapmak için sağlık uzmanınız şunları dikkate alacaktır:
- Genel sağlığınız ve tıbbi geçmişiniz
- Ağrının nerede olduğu, ne kadar şiddetli olduğu ve ne zaman ve nasıl başladığı dahil belirtileriniz
- Fiziksel muayene
- Laboratuvar kan testleri
- Abdominal BT taraması, ultrason ve MRI gibi görüntüleme testlerinin sonuçları
Akut pankreatit nasıl tedavi edilir?
Tedavi semptomlarınıza, yaşınıza ve genel sağlığınıza bağlı olacaktır. Ayrıca durumun ne kadar şiddetli olduğuna da bağlı olacaktır.
Akut pankreatit için hastanede kalmanız gerekebilir. Tedavi şunları içerebilir:
- Safra kanalını pankreastan bloke eden bir safra taşını çıkarmak için bir prosedür
- Gerekirse alkol almayı bırakmak için danışmanlık, tedavi ve terapi
- Pankreasınıza iyileşme şansı vermek için sınırlı yiyecek ve içecek
- Ağrı kesici ilaçlar
- Oksijen
- Kateter yoluyla damarınıza sıvılar
- Beslenme sağlamak için bir beslenme tüpü
- Gerekirse safra kesenizi çıkarmak için ameliyat
- Hasar görmüş dokuları çıkarmak için gerekirse ameliyat
Akut pankreatitin olası komplikasyonları nelerdir?
Komplikasyonlar, durumunuzun neden olduğu sorunlardır. Şunları içerebilirler:
- Başka bir akut pankreatit bölümü
- Pankreas psödokistinin gelişimi (sıvı dolu bir kese)
- Enfeksiyonlar
- Böbrek yetmezliği
- Akciğer yetmezliği
- Şok
- Kronik (uzun süreli) pankreatit
Akut pankreatit önlenebilir mi?
Akut pankreatitinizin nedenine bağlı olarak, sağlık uzmanınız başka bir olayı önlemenize yardımcı olmak için şu adımları önerebilir:
- Hiç alkol almamak
- Trigliserit seviyenizi düşürmek için yaşam tarzı değişiklikleri yapmak veya ilaç almak
- Durumunuza bir safra taşı neden olduysa safra kesenizi çıkarmak
Akut pankreatit ile yaşamak
Akut pankreatiti geçirdikten sonra kendinize bakmak için doktorunuzun tavsiyelerine uyun. Bu şu anlama gelebilir:
- Alkol almamak
- Sigarayı bırakmak
- Farklı yemek
- Diyet, egzersiz, kilo kaybı ve ilaçlarla trigliseridlerin azaltılması
- Kan şekeri seviyenizi düzenli olarak test ettirmek
- Riskinizi azaltmak için daha fazla ameliyat veya tedavi olmak
Akut pankreatit hakkında önemli noktalar
- Akut pankreatit, tıbbi bir acil durumdur.
- Safra taşları, alkol tüketimi, bazı ilaçlar, yaralanma, enfeksiyon ve genetik problemler akut pankreatite neden olabilir.
- Belirtiler arasında üst karın ağrısı, yedikten sonra ağrı, bulantı ve ateş yer alır.
- Akut pankreatiti tedavi etmek için hastaneye kaldırılmanız gerekebilir.
- Tedavi oksijen, ilaçlar ve muhtemelen ameliyatı içerir.