Kabakulak nedir?
Kabakulak, parotis bezlerinde (tükürük üreten bezler) ağrı ve şişmeye neden olan oldukça bulaşıcı bir viral enfeksiyondur. Kabakulak belirtileri ortaya çıkmasından önceki günlerde, belirtilerin ortadan kalkmasından birkaç gün sonrasına kadar bulaşıcıdır. Kuluçka süresi yaklaşık 18 gündür ve bir saldırı ömür boyu bağışıklık sağlar.
Kabakulak tedavisi yaygın olarak mevcuttur. Nadir de olsa beyin enfeksiyonu, orşit, sağırlık ve pankreatit gibi ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Ülkemizde kabakulağa karşı rutin bir aşılama programı, vakalarda önemli bir düşüşle sonuçlandı.
Kabakulak yetişkinleri etkileyebilse de, beş ila 15 yaş arasındaki çocuklar en savunmasız olanlardır.
Kabakulak Nedenleri ve Risk Faktörleri
Kabakulak (paramiksovirüs) virüsü öksürme, hapşırma ve enfekte bir kişinin tükürüğü yoluyla yayılır. Ayrıca kontamine nesneler ve yüzeylerle temas yoluyla da yayılabilir.
Kabakulak Belirtileri ve İşaretleri
- Yüz ağrısı
- Boyun, şakak veya çenede şişmiş parotis bezleri
- Ateş, baş ağrısı ve boğaz ağrısı
Kabakulak Komplikasyonları
Nadiren de olsa kabakulak komplikasyonları, özellikle erken teşhis ve tedavi edilmezse mümkündür.
Bunlar şunları içerir:
- Erkek hastaların testislerinde ağrı veya yumrular ve skrotumda şişlik olan orşit. Bu nadiren uzun süreli kısırlık sorunlarına neden olabilir.
- Meningoensefalit (merkezi sinir sistemi enfeksiyonu), kalıcı hasar riski düşük veya sıfırdır.
- Karın ağrısı, bulantı ve kusmayla seyreden pankreatit.
- Bir veya iki kulakta kalıcı olabilen işitme bozukluğu veya kaybı çok nadir görülen bir komplikasyondur.
Kabakulak Tedavisi
Kabakulak teşhisinin ardından, doktorlar tipik olarak semptomlarını hafifletmek için ilaç reçete ederler. Parasetamol ateşi düşürmeye ve ağrıyı gidermeye yardımcı olur. Küçük çocuklar için, kabakulak dahil bazı viral enfeksiyonları tedavi etmek için aspirin kullanan çocuklarda gelişebilecek bir beyin sorunu olan Reye sendromuna yakalanma riski nedeniyle aspirinden kaçının.
Parotis bezlerindeki ağrı ve şişliği gidermek için ılık veya soğuk kompres verilebilir. Soğuk kompresler ve skrotal destek, testislerdeki ağrıyı ve şişmeyi azaltmaya yardımcı olabilir.
Meyve suları ve ekşi içecekler gibi parotis bezlerini uyaran (salgı bezlerini uyaran ağrıya neden olan) gıdalardan kaçının.
Kabakulak Önleme
Kabakulak, Kızamık, Kızamıkçık (MMR) aşısı uygulanarak kabakulak önlenebilir.