Toksoplazma Nedir?
Toksoplazmoz, doğmamış bir çocuğun sağlığını tehdit edebilen protozoon parazit Toxoplasma gondii’nin neden olduğu bir enfeksiyondur. Enfeksiyonu, parazitle enfekte olmuş kedi dışkısı içeren kedi kumu veya toprakla temastan alabilirsiniz. Ayrıca parazit bulaşmış hayvanlardan az pişmiş et yemekten veya kontamine etle temas etmiş pişmemiş yiyeceklerden de alabilirsiniz. Toksoplazma ile bir kez enfekte olmuşsanız, genellikle tekrar enfekte olmazsınız.
Toksoplazmaya ne sebep olur?
Toksoplazma gondii paraziti vücuda çeşitli şekillerde girebilir (en yaygın olarak ağız yoluyla) . Hamileyseniz, aşağıdaki durumlardan kaçınmak için özellikle dikkatli olun:
- çiğ veya az pişmiş et tüketmek
- çiğ yumurta yemek
- kedi dışkısı ve/veya kedi kumu ile uğraşma
- kedi dışkısı ile temas etmiş böceklere (örn. sinekler) maruz kalma
Toksoplazmanın belirtileri nelerdir?
Toksoplazmalı çoğu insanda semptom olmadığı için, enfekte olup olmadığınızı bilmek zor olabilir. Semptomlar ortaya çıktığında gribe benzeyebilir ve ateş ve şişmiş lenf bezlerini içerebilir .
Bebeğimin enfekte olup olmadığını nasıl anlarım?
Kan testi sonuçlarınız toksoplazmoz için pozitif çıkarsa, bebeğinizin enfekte olup olmadığını öğrenmek için başka testler yapılabilir. Doktorunuz bu testleri yapmanın risklerini ve faydalarını tartışacaktır. En yaygın test amniyosentezdir . Bu, bebeğin etrafındaki sıvı dolu kese olan amniyotik keseden ince bir iğne ile amniyotik sıvının alındığı bir tekniktir. Bu prosedürün düşük yapma olasılığı %0.5-1’dir. Enfekte bebeklerin yaklaşık üçte biri, ultrasonda görülebilen bir soruna sahiptir .
Bebeğime toksoplazmoz geçirme ihtimalim ne kadar?
Bebeğin enfeksiyonunun riski ve şiddeti, enfeksiyonun hamilelikte ne zaman meydana geldiğine bağlıdır.
- Hamileliğinizin ilerleyen dönemlerinde enfeksiyon kaparsanız, enfeksiyonu bebeğinize geçirme olasılığınız daha yüksektir. Araştırmalar, anneler ilk trimesterde enfekte olduğunda, fetüslerin yaklaşık %15’inin, ikinci trimesterde yaklaşık %30’u ve üçüncü trimesterde yaklaşık %60’ının enfekte olduğunu göstermektedir.
- Bununla birlikte, enfeksiyon hamilelikte ne kadar erken ortaya çıkarsa, bebeğin semptomları o kadar ciddi olma eğilimindedir.
- Hamilelik sırasında enfekte olan bebeklerin çoğu, doğduklarında hiçbir toksoplazmoz belirtisi göstermezler, ancak birçoğu daha sonraki yaşamlarında öğrenme, görme ve işitme engelleri geliştirir.
Bir kez toksoplazmoz geçirdiyseniz, normalde hayatınızın geri kalanında bağışıklığınız olur. Hamile kalmadan önce Toksoplazma ile enfekte olmuşsanız , doğmamış çocuğunuz büyük olasılıkla bağışıklığınız tarafından korunacaktır.
Hamileliğimden önce bana Toksoplazma bulaştıysa, doğmamış bebeğim için bir risk var mı?
Nadir istisnalar dışında, gebe kalmadan en az 6 ila 9 ay önce enfekte olmuş kadınlar, Toksoplasma’ya karşı bağışıklık geliştirir ve bunu bebeklerine aktarmaz.
Bebeklerde toksoplazma belirtileri nelerdir?
Konjenital toksoplazmoz ile doğan bebeklerin çoğu (yüzde 90’a kadar) hemen semptomlar yaşamaz. Bununla birlikte, enfeksiyonun bir belirtisi erken doğum veya anormal derecede düşük doğum ağırlığıdır.
Enfekte bir bebek büyüdükçe daha fazla belirti ve semptom ortaya çıkabilir. Bunlar aşağıdakileri içerebilir:
- şişmiş lenf düğümleri
- çürükler
- sarılık
- anemi
- genişlemiş karaciğer veya dalak
Toksoplazmoz ayrıca aşağıdakiler de dahil olmak üzere bazı daha ciddi sorunlara neden olabilir:
- retina hasarı
- hidrosefali – beyinde beyin omurilik sıvısı birikmesi
- intrakraniyal kalsifikasyonlar – bunlar, parazit tarafından hasar görmüş beyin bölgelerini gösterir ve genellikle aşağıdaki koşullarla bağlantılıdır:
- -zihinsel engelli
- -nöbetler
- -motor ve gelişimsel gecikmeler
- -işitme kaybı
Gebelikte toksoplazma nasıl tedavi edilir?
Toksoplazma enfeksiyonuna maruz kalmış olabileceğinizi düşünüyorsanız ve hamileyseniz, doktorunuza görünün. Enfeksiyonu kontrol etmek için kan testi yapacaklar. Laboratuvar sonuçları enfeksiyonu doğrularsa, doktorunuz genellikle bir veya daha fazla ilaçla tedavi önerecektir.
- Hamileliğinizin ilk veya ikinci üç aylık dönemindeyseniz, Spiramycin adlı bir antibiyotik ile tedavi edilebilirsiniz. Bazı araştırmalar, Spiramycin’in fetüsün enfekte olma olasılığını yaklaşık %60 oranında azaltabileceğini düşündürmektedir.
- 18 hafta veya daha fazla hamileyseniz, doktorunuz fetüsün enfekte olup olmadığını görmek için amniyosentez önerebilir . Doktorunuz fetüsün enfekte olduğunu düşünürse, anneyi Pyrimethamine ve Sulfadiazin ilaçları ile tedavi edecektir. Pirimetamin 18 haftalık hamilelikten önce önerilmez çünkü doğum kusurları riskini artırabilir. Bu ilaçların yenidoğan semptomlarının sayısını ve şiddetini azalttığı görülmektedir.
Toksoplazmaya yakalanmaktan nasıl kaçınabilirim?
Toksoplazmaya maruz kalma riskinizi azaltmak için bu yararlı ipuçlarını izleyin .
Yemek yerken veya yemek hazırlarken:
- sadece iyice pişmiş etleri yiyin (yani kan veya pembelik izi olmayan)
- salam veya jambon gibi çiğ et ve kurutulmuş etlerden kaçının
- çiğ et hazırladıktan sonra ellerinizi, mutfak gereçlerini ve doğrama tahtasını iyice yıkayın.
- tüm toprak kalıntılarını gidermek için pişirmeden/yemeden önce tüm meyve ve sebzeleri iyice yıkayın
- pastörize edilmemiş süt ve ondan yapılan süt ürünlerinden kaçının.
Bir kediniz varsa:
- mümkünse kedi kumunu değiştirmekten kaçının – görevi başka kimse yapamıyorsa, tek kullanımlık eldivenler giyin ve sonrasında ellerinizi sabun ve suyla yıkayın
- kedi kumu kutusunun günlük olarak değiştirilmesini sağlayın – Toxoplasma paraziti, kedinin kakasına atıldıktan 1 ila 5 gün sonrasına kadar bulaşıcı hale gelmez
- kedinizi çiğ veya az pişmiş etler değil, ticari kuru veya konserve yiyeceklerle besleyin
- kedileri içeride tutun, böylece enfekte kemirgenleri, kuşları veya diğer küçük hayvanları yiyemezler
- başıboş kedilerden, özellikle yavru kedilerden kaçının ve hamileyken yeni bir kedi almayın
- açık kum alanlarını kapalı tutun.
Bahçecilik yaparken:
Toksoplazma içeren kedi kakası ile kontamine olabileceğinden, toprak veya kumla temas sırasında eldiven giyin
bahçeyle uğraştıktan veya toprak veya kumla temas ettikten sonra ellerinizi sabun ve suyla yıkayın.
