Rotavirüs nedir?
Rotavirüs, neredeyse tüm çocukları beş yaşına kadar enfekte eden oldukça bulaşıcı bir virüstür. Hastalığa genellikle ateş, kusma ve ishal eşlik eder. Rotavirüs, şiddetli ishalin tek nedeni değildir, ancak en yaygın ve ciddi nedenlerinden biridir.
Birçok vaka hafif olsa da, bazıları şiddetli olabilir ve dehidrasyona neden olabilir. Dehidrasyon ciddi bir tıbbi durum olabilir.
Dehidrasyon Bebekler ve Küçük Çocuklar İçin Neden Ciddi Olabilir?
Kusma ve ishale eşlik eden hızlı sıvı kaybı, vücudun ihtiyaç duyduğu su ve tuzlarda (veya elektrolitlere) azalmaya neden olarak dehidrasyona yol açabilir. Bir yaşın altındaki bebekler ve özellikle ateşi olanlar, daha küçük vücut ağırlıkları nedeniyle daha kolay susuz kalırlar. Bazen çocukların intravenöz sıvılar kullanılarak rehidre edilmesi gerekir. En şiddetli dehidrasyon vakalarında, çocukta konvülsiyonlar gelişebilir veya nadir durumlarda hayati tehlike oluşturabilen şoka girebilir.
Rotavirüsün Diğer Belirtileri Nelerdir?
Rotavirüs genellikle hafif bir ateşle başlar ve bunu kusma ve mide bulantısının yanı sıra günde birçok kez artan miktarlarda sulu ishal takip eder. Küçük çocuklara bakan herkes, aşağıdakiler de dahil olmak üzere rotavirüs semptomlarını bilmelidir:
- Sık, sulu ishal (genellikle kötü kokulu, yeşil veya kahverengi)
- Sık kusma
- Ateş
- Karın ağrısı
Aşağıdakiler dehidrasyon belirtileridir:
- Uyuşukluk (çocuk size odaklanmaz, dokunmaya veya kelimelere daha az tepki verir)
- Daha az sık idrara çıkma
- Ağlarken gözyaşı akmaması
- Kuru, soğuk cilt
- Kuru veya yapışkan ağız
- Çökük gözler veya çökük bıngıldak
- Aşırı susuzluk
Çocuğumda Rotavirüs olduğunu düşünürsem ne yapmalıyım?
Çocuğunuzda rotavirüs olduğunu düşünüyorsanız bir sağlık uzmanını aramalısınız. Küçük çocuklarda ve bebeklerde rotavirüs, çocuk için olduğu kadar ebeveynler için de çok üzücü olabilir, bu nedenle semptomlarının hızlı tanınması çok önemlidir. Şiddetli bir durumda, bir çocuk 24 saatlik bir süre içinde 20’ye kadar ishalli dışkı veya kusma nöbeti geçirebilir.
Dehidrasyon, enfekte çocuklar için en önemli potansiyel komplikasyonlardan biridir. Bir bebeğin veya yürümeye başlayan çocuğun hastanede intravenöz (IV) sıvılarla tedavi edilmesi gerekebilir.
Evde bakım tedavisi, komplike olmayan ishal vakalarının yönetimine yardımcı olmak için kullanılabilir. Çocuğa tipik olarak, ishal ve kusma yoluyla kaybedilenlerin yerine ağızdan elektrolit çözeltileri gibi sıvılar verilir. Ancak şiddetli kusma, bu tür oral rehidrasyon tedavisini zorlaştırabilir.
Rotavirüs Nasıl Yayılır?
Rotavirüs, çocuklar hasta olma belirtileri göstermeden önce ve sonra yayılabilir. Çocuklar, enfekte bir kişinin dışkısıyla kontamine olmuş bir şeye dokunduktan sonra parmaklarını ağızlarına sokarlarsa rotavirüs enfeksiyonu kapabilirler. Bu genellikle çocuklar, özellikle yemek yemeden önce ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerini yeterince sık yıkamayı unuttuklarında olur.
Çocuklara bakan kişiler de özellikle bez değiştirdikten sonra ellerini yıkamazlarsa virüsü yayabilir. Rotavirüs, antibakteriyel ürünler de dahil olmak üzere çoğu dezenfektan temizleyiciye karşı dirençlidir. Virüs insan ellerinde birkaç saat, sert ve kuru yüzeylerde günlerce hayatta kalabiliyor. Sonuç olarak rotavirüs ailelerde kolayca yayılabilir ve çocuk bakım merkezlerinde, oyun gruplarında ve hastanelerde salgınlar meydana gelebilir.
Çocuğumun Rotavirüse Maruz Yakalanmasını Engelleyebilir miyim?
Bir çocuğu rotavirüse maruz kalmaktan korumak zordur. Daha iyi hijyen ve sanitasyon, rotavirüs hastalığınıa yakalanmayı azaltmada pek işe yaramaz. Virüs çok yaygın olduğu için en temiz ortamlara bile bulaşabiliyor. Daha önce rotavirüs geçirmiş çocuklar tekrar enfekte olabilir, ancak tekrarlayan enfeksiyonlar daha az şiddetli olma eğilimindedir.
Rotavirüs Sadece Bir Çocuk Hastalığı mı?
Yetişkinlere rotavirüs bulaşabilir, ancak daha hafif geçirebilirler. Altı ay ile 24 ay arasındaki küçük çocuklar, şiddetli rotavirüs hastalığı için en büyük risk altındadır. Rotavirüsün çocuğunuzu nasıl etkileyeceğini tahmin etmenin güvenilir bir yolu yok.
Çocuklarda Rotavirüs Nasıl Tedavi Edilir?
Tedavi çocuğunuzun semptomlarına, yaşına ve genel sağlık durumuna bağlı olacaktır. Ayrıca, durumun ne kadar şiddetli olduğuna da bağlıdır. Bu hastalığın tedavisinde antibiyotik kullanılmaz. İshal ilaçları da tavsiye edilmez. Bazı doktorlar probiyotik önerebilir. Ancak bunların etkinliği belirsizdir.
Tedavinin amacı semptomları azaltmaya yardımcı olmaktır. Tedavi şunları içerebilir:
- Çocuğunuza bol su, mama, anne sütü veya elektrolitli sıvılar (şekerler ve tuzlar) verin. Küçük çocuklara soda, meyve suyu veya sporcu içecekleri vermeyin.
- Çocuğunuzu yiyebiliyorsa katı gıdalarla besleyin. Çocuğunuz yemek yiyebiliyorsa yiyecekleri kısıtlamayın. Yemek yememek ishalin daha uzun sürmesine neden olabilir.
Çocuğunuz çok fazla su kaybederse, hastanede olması gerekebilir. Tedavi şunları içerebilir:
- İntravenöz (IV) sıvılar. Çocuğunuzun damarına ince, esnek bir tüp konur. Sıvılar bu tüpten verilir.
- Kan testleri. Bunlar çocuğunuzun kanındaki şeker, tuz ve diğer kimyasalların (elektrolitler) seviyelerini ölçmek için yapılır.
Rotavirüs aşısı
Aşı dozlarının uygulanması şu aylarda önerilir: • İlk doz: 2 aylık • İkinci doz: 4 aylık • Üçüncü doz: 6 aylık (gerekirse) Çocuğunuz ilk doz rotavirüs aşısını 15 haftalıktan önce; son doz aşıyı 8 aylık olana kadar olmalıdır. Rotavirüs aşıları diğer aşılarla aynı zamanda güvenli bir şekilde yapılabilir.
Bebek aşılanırsa yine de rotavirüs kapabilir mi?
Aşı, yaşamın ilk iki yılında şiddetli rotavirüs enfeksiyonuna karşı korumada %85’in üzerinde etkilidir. Aşılanan bazı bebekler yine de rotavirüs enfeksiyonuna yakalanır, ancak hastalık genellikle daha hafif seyreder. Rotavirüs aşısı enjeksiyon değil bir oral aşıdır.
