Kabakulak virüsü nasıl yayılır?
Kabakulak, bir veya daha fazla tükürük (parotis) bezinin şişmesine ve hassasiyetine neden olabilen viral bir hastalıktır. Kabakulak olan bazı kişilerde hiçbir semptom görülmezken, diğerlerinde sadece menenjit veya testis iltihabı (orşit) gibi diğer organlarda semptomlar olabilir.
Kabakulak hava yoluyla kişiden kişiye öksürme ve hapşırma yoluyla ve enfekte tükürük ile doğrudan temas yoluyla yayılır.
Kuluçka süresi (enfeksiyondan semptomların başlamasına kadar geçen süre) ortalama 16-18 gündür ve 2-4 hafta arasında değişebilir. Kabakulak olan bir kişi, tükürük bezlerinin şişmesinden yedi gün öncesinden beş gün sonrasına kadar bulaşıcı olabilir. Semptomları olmayan kişiler de bulaşıcıdır.
Kabakulak Belirtileri
İki yaşın altındaki çocukların çoğunda kabakulak olduklarında hiçbir semptom görülmez. Yetişkin olarak kabakulak geçirenlerin şiddetli hastalık yaşama olasılığı daha yüksektir.
Semptomlar mevcut olduğunda genellikle şunları içerir; ateş, baş ağrısı, halsizlik, kas ağrıları, iştahsızlık, bir veya daha fazla tükürük bezinin şişmesi ve hassasiyeti (kulak memesinin hemen altında). Ancak bazı kişilerde tükürük bezleri dışındaki organlarda da belirtiler görülür. Örneğin kabakulak menenjiti baş ağrısı, ışığa duyarlılık, boyun sertliği, ateş ya da kusma şeklinde kendini gösterebilir.
Ortalama olarak, ateş genellikle bir ila altı gün sürer, ancak tükürük bezi şişmesi 10 günden fazla sürebilir. İlk semptomun ortaya çıkması genellikle 12-25 gün arasında değişen 6-18 gün sürer.
Kabakulak Tedavisi
Kabakulak enfeksiyonunun tedavisi yoktur. Semptomların yönetimi konforu artırmaya odaklanmıştır.
Riskler
- Aşılanmamış ergenler ve yetişkinler en çok risk altındadır ve şiddetli kabakulak hastalığı ve komplikasyonları yaşama olasılıkları daha yüksektir.
- Kabakulak vakalarının %15 kadarında viral (kabakulak) menenjit görülür, uzun vadeli sonuçları çok nadirdir.
- 100 vakanın 4’ünde yüksek frekanslı seslere karşı geçici sağırlık görülür. Derin ve kalıcı sağırlık, genellikle bir tarafta olmak üzere nadirdir ve 15.000 vakada 1’inde görülür.
- Orşit (iltihaplı testis), genellikle tek taraflı, ergenlik sonrası erkeklerin %20-25’inde görülür. Ooforit (iltihaplı yumurtalık), ergenlik sonrası kadınların %5’inde görülür.
- Ensefalit (beyin iltihabı) yaklaşık 6.000 vakada 1’inde görülür.
- Kabakulak kaynaklı genel vaka ölüm oranı 10.000 vakada yaklaşık 1.8’dir.
- Pankreas, sinirler, eklemler, meme, böbrek, tiroid ve kalp gibi diğer organların iltihaplanması mümkündür.
- Gebeliğin ilk üç ayında kabakulak olan hamile kadınların düşük yapma riski artar, ancak kabakulakların fetal anormalliklere neden olduğuna dair bir kanıt yoktur.
Kabakulağın tedavisi var mıdır?
Kabakulak hastalığından korunmanın en iyi yolu zamanında yapılan aşıdır. Kızamık, kabakulak, kızamıkçık aşısı aşı takviminin bir parçası olarak 12 aylıkken ve 4 yaşında yapılır.
Kabakulak hastalığı olan kişiler, diğerlerini enfeksiyondan korumak için şişmiş tükürük bezlerinin ortaya çıkmasından sonraki dokuz güne kadar bulaşıcı oldukları unutulmamalıdır.
Kabakulak viral olduğundan, tedavi etmek için antibiyotikler kullanılamaz ve şu anda kabakulakları tedavi edebilecek anti-viral ilaçlar yoktur.
Mevcut tedavi, yalnızca enfeksiyon seyrini sürdürene ve vücut soğuk algınlığı gibi bir bağışıklık kazanana kadar semptomları hafifletmeye yardımcı olabilir. Çoğu durumda, insanlar 2 hafta içinde kabakulaktan kurtulur.
Kabakulak semptomlarını hafifletmeye yardımcı olacak bazı adımlar atılabilir:
- Bol sıvı tüketin, ideal olarak su – acı verici olabilen tükürük üretimini uyardıkları için meyve sularından kaçının.
- Ağrıyı hafifletmek için şişmiş bölgeye soğuk bir şey koyun.
- Çiğnemek ağrılı olabileceğinden yumuşak veya sıvı yiyecekler yiyin.
- Yeterince dinlenin ve uyuyun.
- Ilık tuzlu suyla gargara yapın.
- Ağrı kesici alın.
