Soğuk algınlığı nedir?
Soğuk algınlığı üst solunum yollarının bir enfeksiyonudur. Soğuk algınlığına neden olabilecek 200’den fazla virüs vardır. Yetişkinlerde soğuk algınlığına neden olan birincil virüs ailesi, rinovirüslerdir. Yüzden fazla rinovirüs çeşidi vardır. Bunlara, Yunanca’da burun anlamına gelen “gergedan” kelimesine dayanan “burun virüsleri” de denir. Soğuk algınlığı belirtileri arasında aşağıda açıkladığımız semptomlar vardır;
Soğuk algınlığı belirtileri nelerdir?
Semptomlar genellikle bir kişinin enfekte olmasından yaklaşık iki gün sonra ortaya çıkar. Soğuk algınlığının erken belirtileri kırmızı gözler, boğaz ağrısı, hapşırma ve burun akıntısıdır. Oluşabilecek diğer semptomlar arasında baş ağrısı, burun tıkanıklığı, gözlerde sulanma, öksürük, titreme, kas ağrıları ve 2 ila 7 gün süren genel halsizlik bulunur. Bazı vakalarda soğuk algınlığı iki hafta kadar sürebilir. Soğuk algınlığına bu semptomlarda eşlik edebilir:
- larenjit (gırtlak iltihabı)
- trakea iltihabı (nefes borusunu kaplayan zarın iltihabı)
- bronşit (bronşiyal zarların iltihabı)
- kulak enfeksiyonu veya
- astımın kötüleşmesi
Soğuk algınlığına yakalananlar semptom göstermeyebilir mi?
Evet, soğuk algınlığı virüslerine maruz kalıp enfekte olmamak bile mümkündür. İnsanlar enfekte olduğunda, asemptomatik olabilirler (yani semptom göstermezler); enfeksiyon bir hastalığa neden olmadığı için buna subklinik enfeksiyon denir. Soğuk algınlığı olan çoğu insan hafif semptomlar gösterir, ancak şiddetli soğuk algınlığında baş ağrısı, ateş, kaslarda ağrı,burun tıkanıklığı ve öksürük gibi semptomlar olabilir.
Soğuk algınlığı ne kadar yaygındır?
Soğuk algınlığı enfeksiyonları o kadar yaygındır ki, her yıl enfeksiyona yakalanmayan çok az insan olabilir. Yetişkinlerin yılda 2 ila 5 kez soğuk algınlıkları tahmin edilmektedir.
Soğuk algınlığı virüsleri nasıl bulaşır?
Soğuk algınlığı diğer bulaşıcı hastalıklara kıyasla çok bulaşıcı değildir. Soğuk algınlığı virüslerinin yayılması için yakın kişisel ve uzun süreli temas gereklidir. Bu virüslere yakalanmak için burun zarlarına bulaşması ve burun içine girmesi gerekmektedir. Virüs, nazal hücrelere bağlanmalıdır, ancak bundan sonra virüsler çoğalabilir. Başkası öksürdüğünde veya hapşırdığında üretilen kontamine damlacıkların solunması soğuk algınlığı yakalamanın yollarından biridir.
Soğuk algınlığı virüsleri, birkaç saat boyunca vücut dışında olsalar bile canlı kalabilirler. Bir virüsün bulaştığı bir yüzeye dokunup sonrasında elinizi ağzınıza, burnunuza ve gözünüze değdirirseniz soğuk algınlığı yakalayabilirsiniz. Virüs bulaşmış ellerinizle gözlerinizi ovduğunuzda virüs buruna ulaşabilir, çünkü virüs gözlerden burun boşluklarına geçen gözyaşı kanallarından geçebilir.
Soğuk algınlığı için bir tedavi var mıdır?
Hayır, tedavisi yoktur ve şu anda aşısı bulunmamaktadır. Soğuk algınlığı belirtileri reçetesiz ilaçlarla tedavi edilebilir, bol dinlenmek ve bol miktarda sıvı içmekte yardımcı olabilir.
Soğuk algınlığına yakalanmamak ve yayılmasını önlemek için bazı alışkanlıklar önemlidir:
- su ve sabunla sık sık elleri yıkamak
- sabun ve su bulunmadığında alkol bazlı el dezenfektanlarının kullanılması
- hasta insanlarla yakın temastan kaçınmak
- öksürürken ve hapşırma esnasında kolun iç kısmını yada tek kullanımlık mendilleri kullanmak
- gözlerinize, burnunuza ve ağzınıza dokunmaktan kaçınmak
- başkaları tarafından kirlenmesi ve temas etmesi muhtemel yüzeyleri temizlemek ve dezenfekte etmek
- sosyal mesafeyi uygulamak (örneğin, bireyler arasında 1-2 metrede tutmak, telekonferans veya uzaktan çalışma teknolojisi kullanmak vb.)
Üşümek ve soğuk havaya maruz kalmak soğuk algınlığına neden olur mu?
Tek kelimeyle hayır. Bazı insanlar soğukta kalırsa hapşırabilir. Ancak bu soğuk algınlığına ya da gribe yakalandıkları için değildir. Çünkü grip ve soğuk algınlığı viral birer enfeksiyondur yani bu rahatsızlıklara virüsler sebep olur. Hava soğuk olduğunda insanlar daha uzun süre içeride olma eğilimindedirler. İnsanlar soğuk algınlığı olan insanlarla daha yakın ve uzun süreli temasta bulunmak zorunda kalırlar. Bu da soğuk algınlığı kapma olasılıklarını artırır. Kısacası, kapalı alanlarda virüslerle yakın temasta bulunduğumuz zaman hasta oluyoruz.
Hastalığa neden olan aslında soğuk hava değil, vücutta zaten var olan virüsün soğuk havanın yol açtığı vücutta oluşan değişikliklerden dolayı harekete geçmesidir. Fakat bu açıklamanın hala tartışmalı olduğunu belirtmek gerekir.
