Rahim normalde çeşitli kaslar, dokular ve bağlarla pelvis içinde yerinde tutulur. Hamilelik, doğum veya zor doğum nedeniyle bazı kadınlarda bu kaslar zayıflar. Ayrıca bir kadın yaşlandıkça ve östrojen hormonunun doğal kaybıyla birlikte rahmi vajina kanalına düşebilir ve bu durum rahim sarkması olarak bilinen duruma neden olur.
Hangi organın etkilendiğine göre değişen pek çok prolaps türü vardır. Vajina duvarları gevşediğinde, desteklemeleri gereken organlar vajinaya doğru şişerek aşağıya sarkan bir yumru hissi yaratır. Rahim vajinanın üst kısmında desteklenir ve bu duvardaki bağlar gevşediğinde rahim aşağı doğru şişer. Bu duruma rahim sarkması denir. Diğer prolapsus türleri arasında mesanenin vajinanın ön duvarına (sistosel), rektumun arka duvara (rektosel) ve ince bağırsağın vajinanın tepesine (enterosel) sarkması yer alır. Son ikisinin bir kombinasyonu rekto-enterosel olarak bilinir.
Rahminiz normalde pelvisinizin içinde çeşitli kaslar, dokular ve bağlarla yerinde tutulur. Hamilelik, doğum veya zor doğum ve doğum nedeniyle bazı kadınlarda bu kaslar zayıflar. Ayrıca, bir kadın yaşlandıkça ve doğal östrojen hormonu kaybıyla, rahimleri vajinal kanala düşerek rahim sarkması olarak bilinen duruma neden olabilir.
Sarkmanın Nedenleri
Sarkmanın yaygın nedenleri doğum, menopozda hormon kaybı, aşırı kilolu olma ve karın içinde çok fazla basınç oluşturan kronik hastalıklardır (önemli miktarda tıkanıklığa ve öksürüğe neden olan kronik akciğer hastalığı gibi). Bebeği olmayan kadınlarda daha az, vajinal doğumları zor olanlarda daha sık görülür, ancak sezaryen yaptıran kadınların da vajinal duvar zayıflığı geliştirebileceğini gösteren kanıtlar vardır. Bunun, dokuların geri tepme sınırlarının ötesine gerilmesine izin veren gebelik hormonlarından ve ayrıca bebeği içeren sürekli büyüyen bir rahmin ağırlığından kaynaklandığı düşünülmektedir. Sarkma, genellikle yaşlanmayla ilişkilendirilen kas tonusu kaybı ile daha da kötüleşebilir.
Semptomlar
Rahim sarkması
Uterus prolapsusundan muzdarip olanlar genellikle pelviste sürüklenme, ağırlık veya çekilme hissini “küçük bir topun üzerinde oturuyormuş gibi” bildirirler. Aynı zamanda bel ağrısı ve orta ila şiddetli vakalarda vajinal açıklıktan çıkıntı eşlik edebilir. Rahim sarkması da zor veya ağrılı cinsel ilişkiye neden olabilir.
Kas zayıflığı veya gevşemesi, rahmin çeşitli aşamalarda sarkmasına veya tamamen vücuttan çıkmasına neden olabilir:
- Birinci derece : Rahim ağzı vajinaya düşer.
- İkinci derece : Rahim ağzı, vajina ağzının hemen içindeki seviyeye düşer.
- Üçüncü derece : Rahim ağzı vajinanın dışındadır.
- Dördüncü derece : Rahmin tamamı vajinanın dışındadır. Bu duruma procidentia da denir. Bu, tüm destekleyici kaslardaki zayıflıktan kaynaklanır.
Sarkmış Rahim Belirtileri
Sarkmış bir uterusun semptomları şunları içerir:
- Pelvisinizde dolgunluk veya baskı hissi (küçük bir topun üzerinde oturuyormuş gibi gelebilir)
- Bel ağrısı
- Vajinanızdan bir şeyin çıktığını hissetmek
- Vajinanızdan dışarı çıkan rahim dokusu
- Ağrılı cinsel ilişki
- İdrar yapmada veya bağırsaklarınızı hareket ettirmede zorluk
- Rahatsızlık yürüyüş
Mesane sarkması
Laks mesane desteği, idrar geçerken mesanenin tamamen boşaltılmadığı bir “rezervuar etkisine” yol açar. Kalan idrar daha sonra mesaneyi tahriş ederek mesanenin aşırı aktivitesine yol açar, bu da aciliyete neden olur ve bazen istemsiz bir sızıntıya (inkontinans) neden olacak kadar şiddetli olur. Mesane boynunun sarkmasıyla birlikte alçaltılması, herhangi bir ani basınca yanıt olarak idrarın üretraya sızmasını içeren stres inkontinansına neden olabilir ve bunu genellikle daha fazla sızıntıya neden olan mesane kasılması izler. Gevşek ve aşırı aktif bir mesane, üzerine uygulanan basınç nedeniyle cinsel ilişki sırasında da sızabilir.
Rektal prolapsus
Rektal sarkmadan muzdarip olanlar, bağırsaklarını açmak için zorlandıklarında vajinada şişkinlik hissinden şikayet ederler. Gerçekte vajinada, dışkının prolapsus tarafından oluşturulan rezervuara hareket ettiği bir “S-bükülme” etkisi vardır. Bağırsakları açma aciliyetine rağmen, bu kese etkisinden dolayı refleksler kaybolma eğiliminde olduğundan, çok az bağırsak hareketi meydana gelebilir. Kabızlık ve irritabl bağırsak sendromu bundan kaynaklanabilir. İnce bağırsak da sarktığında, hastalar vajina üst duvarında bir şişkinlik ve sürüklenme veya “balon benzeri” bir duyudan şikayet ederler. Bu aynı zamanda ilişkiyi ağrılı hale getirebilir.
Rahim Sarkması Teşhisi
Sarkma genellikle pelvik muayene ile teşhis edilir.
Rahim sarkması nasıl tedavi edilir?
Rahim sarkmasını tedavi etmek için cerrahi ve ameliyatsız seçenekler vardır. Sağlık uzmanınız, prolapsınızın şiddetine, genel sağlığınıza, yaşınıza ve gelecekte çocuk isteyip istemediğinize göre tedavi yolunuzu seçecektir. Tedavi genellikle çoğu kadın için etkilidir. Tedavi seçenekleri şunları içerebilir:
Cerrahi olmayan seçenekler
- Egzersiz: Kegel egzersizleri adı verilen özel egzersizler, pelvik taban kaslarını güçlendirmeye yardımcı olabilir. Hafif uterin prolapsus vakalarında gerekli olan tek tedavi bu olabilir. Kegel egzersizleri yapmak için, pelvik kaslarınızı sanki idrarı tutmaya çalışıyormuş gibi sıkın. Kasları birkaç saniye sıkı tutun ve sonra bırakın. 10 kez tekrarlayın. Bu egzersizleri her yerde ve her zaman yapabilirsiniz (günde dört defaya kadar).
- Vajinal peser : Bir peser, rahmin alt kısmının (serviks) etrafına veya altına oturan kauçuk veya plastik halka şeklinde bir cihazdır. Bu cihaz uterusu desteklemeye ve yerinde tutmaya yardımcı olur. Bir uzman doktor, sık sık temizlenmesi ve cinsel ilişkiden önce çıkarılması gereken peseri takacak ve yerleştirecektir.
Cerrahi seçenekler
- Histerektomi ve sarkma onarımı: Rahim sarkması, histerektomi adı verilen cerrahi bir prosedürle uterusun çıkarılmasıyla tedavi edilebilir. Bu, vajinada (vajinal histerektomi) veya karından (abdominal histerektomi) yapılan bir kesi (kesi) yoluyla yapılabilir. Histerektomi büyük bir ameliyattır ve rahmin alınması, hamileliğin artık mümkün olmadığı anlamına gelir.
- Histerektomi olmadan sarkma onarımı : Bu prosedür uterusu normal konumuna geri getirmeyi içerir. Rahim süspansiyonu, pelvik bağların yerinde tutulması için uterusun alt kısmına yeniden bağlanmasıyla yapılabilir. Ameliyat, kullanılan tekniğe göre vajinadan veya karın içinden yapılabilir.
