Her yıl doğan tüm çocukların %2’sinin engelli bir duruma sahip olacağı tahmin edilmektedir. Bu çocukların çoğunda kişisel, sosyal, akademik veya mesleki yaşam üzerinde önemli bir etkisi olabilecek konuşma ve/veya dil gecikmeleri ve bozuklukları olacaktır. Bazı çocuklar okula başladıkları zaman tedavi görmeden normal konuşma ve dil becerilerini geliştirecek olsa da, gelmeyecek olanları belirlemek önemlidir.
Pek çok insan, konuşma-dil tedavisinin bir çocuk konuşmaya başlayana kadar başlayamayacağına ve başlamaması gerektiğine inanmaktadır. Yine de araştırmalar, çocukların ilk kelime söylenmeden önce bile dilleri hakkında çok şey bildiklerini göstermiştir. Örneğin, çocuklar ana dilleri ile yabancı dilleri arasında ayrım yapabilir, farklı ihtiyaçlarını ifade etmek için farklı sözsüz ifadeler kullanabilir ve gevezelik yoluyla farklı konuşma kalıplarını taklit edebilir.
Erken teşhis, engelli veya konuşma, dil veya işitme gecikmesi olan veya olma riski olan ailelere ve 3 yaşından küçük çocuklarına sağlanan değerlendirme ve tedaviyi içerir. Konuşma ve dil öğrenimi gecikirse, bir çocuk hızla geride kalabilir. Erken teşhis, iletişim becerilerini geliştirme şansını artırır.
Hangi çocuklar değerlendirilmeli?
Yenidoğan yoğun bakım (YYBB) ünitelerinden gelenler gibi risk altında veya yüksek riskli olarak tanımlanan çocuklar erken ve düzenli aralıklarla test edilmelidir. Diğer risk faktörleri şunları içerir:
- Kronik kulak enfeksiyonları gibi teşhis edilmiş tıbbi durumlar
- Fetal Alkol Sendromu gibi biyolojik faktörler
- Down sendromu gibi genetik kusurlar
- Serebral palsi gibi nörolojik kusurlar
- Gecikmiş konuşma gibi gelişimsel bozukluklar
Yüksek risk özelliği olmayan çocukların konuşmaları ve dilleri aynı yaştaki diğer çocuklara benzemiyorsa değerlendirilmelidir.
Değerlendirme nasıl yapılır?
Değerlendirme resmi veya gayri resmi olabilir ve standart testlerin herhangi bir kombinasyonunu içerebilir; oyun ve bakıcılarla etkileşimin doğrudan gözlemlenmesi; ebeveyn, öğretmen veya doktor tarafından rapor; ve spontan konuşma örneklerinin toplanması ve ayrıntılı analizi.
Doğru bir teşhis koymak için yeterli bilgiyi elde etmek için birkaç seansın yanı sıra devam eden değerlendirme gerekebilir.
Erken teşhis ekibi, konuşma dili patoloğu, odyolog, psikolog, nörolog, elektrofizyolog, kulak burun boğaz uzmanı, çocuk doktoru, hemşire ve sosyal hizmet uzmanından oluşabilir. Konuşma-dil gecikmeleri ve bozuklukları çeşitli nedenlere bağlı olabileceğinden, her profesyonel değerlendirmeye değerli katkılarda bulunur.
Dil-konuşma tedavisi nedir?
Değerlendirme sonuçlarına göre bazı hizmetler önerilebilir. Önleme, örneğin düşük doğum ağırlığı, iletişim gecikmesi veya bozukluğu nedeniyle risk altında olduğu belirlenen çocukları içerir.
Belirli bir teşhis konmadan önce hizmetler sunulur. Düzeltme, gecikmiş veya devre dışı bırakılmış olarak tanımlanan alanlarda işlevi artırır ve diğer ilgili sorunları önlemeye hizmet edebilir. Örneğin, bir dil bozukluğunun düzeltilmesi, öğrenme güçlüklerinin dengelenmesine yardımcı olabilir. Tedavi, bazı serebral palsi vakalarında olduğu gibi, çocuğun ve ailenin sınırlamalar için ayarlamalar yapmasını sağlar.
Dil doğal bir ortamda öğretilir. Çocuğun gelişim düzeyinde sunulur; tepkiler sürekli olarak uyarılır; ve çıktı ödüllendirilir. Oyun, iletişimi, dil modellerini veya sıra alma gibi konuşma kurallarını öğretmek için kullanılabilir.
Yaşamı sürdürmek için beslenme ve yutma tedavisi gerekebilir. Ayrıca konuşma benzeri hareketleri teşvik etmek, ses üretimini teşvik etmek veya çocuğun konuşma hareketlerine ilişkin farkındalığını artırmak için de kullanılabilir.
Olası bir konuşma dili gecikmesi veya engelinden endişe ediyorsanız, bir konuşma dili patoloğuna danışın.