İshal Nedir?

İshal, sık sık gevşek, sulu dışkılama olarak tanımlanan bir semptomdur. Vücudunuzdaki su ve elektrolitlerin (örneğin potasyum, sodyum, magnezyum) kaybıyla ilişkilidir. İshal olan kişilerde genellikle bağırsak hareketlerinin sayısı artar. İshal, günde 3’ten fazla gevşek veya sulu dışkı çıkması olarak tanımlanır. Neyse ki, yetişkinlerde ishal nadiren ciddidir ve genellikle birkaç gün içinde geçer.

İshalin nedenleri, viral veya bakteriyel bir enfeksiyondan veya gıda zehirlenmesinden gıda intoleransına (örneğin sütte laktoz) ve bazı gıdalara ve ilaçlara karşı alerjiye kadar değişirken, diğerleri stres nedeniyle ishale maruz kalabilir.

İshal, sindirim sisteminizdeki içerikler sindirim sisteminde çok hızlı hareket ettiğinde, bağırsakların sıvıları emmek için yeterli zamanı olmadığında veya sindirim sistemi ekstra sıvı ürettiğinde ortaya çıkar. Sonuç, aşırı sıvı içeren ve onları gevşek ve sulu yapan dışkıdır.

Bir dizi neden ve koşul ishale yol açabilir. Bunlar şunları içerir:

• bakteriyel enfeksiyonlar (örn. E. coli ve salmonella – gıda zehirlenmesinin yaygın nedenleri)
• viral enfeksiyonlar (örneğin, Norwalk benzeri veya rotavirüs)
• parazit enfeksiyonları (örneğin, Giardia )
• Crohn hastalığı, ülseratif kolit, Çölyak hastalığı veya irritabl bağırsak sendromu (IBS) gibi mide ve bağırsakları etkileyen tıbbi durumlar
• antibiyotikler, magnezyum içeren antasitler, kolşisin ve laksatifler gibi ilaçlar
• alkol
• gıda intoleransı (örneğin, yapay tatlandırıcı veya laktoz intoleransı) veya gıda alerjileri
• radyasyon veya kemoterapi
• stres
• adet
• karın ameliyatı veya safra kesesi çıkarma ameliyatı gibi ameliyatlar

Çoğu zaman, ishali gidermek için doktorunuzu ziyaret etmeniz gerekmez. Ancak ishal 3 günden fazla sürerse veya başka belirtiler (örneğin kanlı veya siyah dışkı, ateş, şiddetli karın ağrısı) yaşarsanız, doktorunuza görünmelisiniz.

Yetişkinlerde İshal Nasıl Durdurulur

Diyetinizde birkaç değişiklikle genellikle hızlı bir şekilde durdurulabilir, ancak bir litre suda iki çay kaşığı şekeri yarım çay kaşığı tuzla karıştırarak kendi rehidrasyon içeceğinizi yapmak gibi yardımcı olabilecek bazı ishal ilaçları vardır. Alternatif olarak, eczaneden rehidrasyon tuzları poşetleri satın alabilirsiniz.

Gün boyunca bir seferde birkaç yudum alarak su, meyve suyu ve çorba gibi bol miktarda sıvı içmeyi unutmayın. Alkol, kahve, çay ve sütten kaçının. Et, fındık, fasulye, süt ürünleri gibi yağlı yiyeceklerden uzak durun ve bunun yerine yulaf lapası ve pirinç gibi yumuşak yiyecekleri tercih edin.

İshalin sıklığı rahatsızlık veriyorsa difenoksilat veya loperamid gibi ishal için de ilaç alabilirsiniz. İlk önce eczacınıza danışın, ancak doktor tarafından talimat verilmediği sürece çocuklara ishal önleyici ilaçlar vermeyin.

İshale iyi gelen yiyecekler nelerdir?

Bol miktarda sıvı tüketin ve semptomları hafifletmek için muz, pirinç, elma püresi, patates ve ekmek tüketebilirsiniz. Evinizde karanfil varsa, yemeklerden 1 saat evvel kuru karanfili yutabilirsiniz. Uygulayacağınız bu yöntem ishali kesebilir. Türk kahvesine sıkılan limonla bir karışım yapabilirsiniz. Bu karışım yenildiğinde ishal kesilebilir.

Tahıllı gıdalar, lifli yiyecekler, yağlı veya aşırı tatlı besinler ishali daha da kötüleştirebilir. Bu gıdalar dışında size dokunduğunu düşündüğünüz bir gıda var ise tüketmeyi bir süre boyunca kesmelisiniz.

Doktorunuzu Ne Zaman Görmelisiniz

Yetişkinlerde ishal ilk dört saat içinde (çocuklarda iki saat) azalmazsa ve ilişkili ağrı ve birden fazla kusma vakası varsa veya dışkıda kan varsa aile doktorunuza danışın. Bebeğinizde ishal varsa emzirmeye devam edin. Biberonla beslerken, normal formül mamanın yarısını normal miktarda suyla karıştırarak bebeğe yarım kuvvetli beslemeler verin. Ayrıca bol miktarda sıvı verin.

Acil Servise Ne Zaman Gidilir

İshal iki günden fazla kötüleşir veya devam ederse, doğrudan bebekler veya küçük çocuklarla hastaneye gidin. Dehidrasyon, bir ishal sırasında hızlı bir şekilde gerçekleşebilir. Bebeğiniz kuru cilt, kuru dudaklar ve ağız ve batık gözler gibi belirtiler gösterecektir. Ağır vakalarda az idrar geçirecek ve batık bir fontanelle (bebeğin kafasındaki yumuşak nokta) olacaktır.

Ayrıca şu durumlarda acil tıbbi tedavi almalısınız: siyah veya kanlı dışkı geçirme; pirinç suyuna benzeyen dışkı; şiddetli ve sürekli karın ağrısı varsa; veya ishale kusma eşlik ediyorsa.

İshalin Önlenmesi

İshali aşağıdaki yollarla önleyebilirsiniz:
• İyi hijyen uygulamak; yemeklerden önce ve tuvaleti kullandıktan sonra ellerinizi sabun ve suyla yıkamak
• Hijyenik veya yanlış pişirilmiş yiyecek ve içeceklerden kaçınmak
• Sineklerden ve hamamböceğinden uzak tutmak için yiyecekleri örtmek veya saklamak
• Artan yiyeceklerin buzdolabında saklanması ve çiğ ve pişmiş yiyeceklerin ayrılması