Aşılama, iki bitkiyi birleştirerek tek bir bitki oluşturma işlemidir. Kalem , aşılanmış bitkinin üst kısmıdır ve gövdeyi ve dalları oluşturacak odun , ağaç kabuğu ve hareketsiz tomurcukları içeren bir sürgün parçasıdır. Anaç veya alt stok , aşılanmış bitkinin alt kısmıdır ve kök ve muhtemelen gövdenin bir parçası haline gelecektir. Kambiyum , ağaç kabuğu ile ağaç kabuğu arasında yeni ağaç kabuğu ve ağaç hücreleri üreten hücre tabakasıdır ve filizin kambiyumu, iki bitkinin birbirine aşılandığı noktada alt stoktaki kambiyuma temas etmelidir.
Aşılama genellikle tohuma sadık olmayan bazı çeşitlerde kullanılır; bu, bitkinin tohumunun, tohumun geldiği bitkiyle tamamen aynı özelliklere sahip bir bitki üretmediği anlamına gelir. Kesme yöntemleriyle çoğaltılması sorunlu olan diğer bitkiler de kullanılır.
Tüm bitkilerin aşılanamayacağına dikkat edilmelidir. Tipik olarak yalnızca botanik açıdan yakından ilişkili olan bitkiler başarılı bir şekilde aşılanabilir. Çünkü aşının güçlü bir birlik oluşturması için kalem ve alt stoğun uyumlu olması gerekir. İki bitkinin aşılama için uyumlu olup olmadığını deneme yanılma dışında bilmenin bir yolu yoktur. Ancak genel olarak bitkiler taksonomik olarak ne kadar yakınsa, uyumlu olma ve güçlü bir birlik oluşturma şansları da o kadar artar. Birleşme oluşsa bile, zayıfsa bu durum büyümenin zayıflamasına, filizin alttan kopmasına veya bitkinin ölmesine neden olabilir.
Bitkileri birbirine aşılamak için ideal zaman, aşırı soğuk havaların son şansından sonra kış sonu veya yeni büyüme ortaya çıktığında ve yaz sıcağı gelmeden önce ilkbaharın başlangıcıdır.
Bitkiler arasında aşılama yapılabilirliği, birçok faktöre bağlıdır. Genel olarak, aşılama işlemi aynı familyaya veya cinslere ait bitkiler arasında daha başarılı olur. Ancak, bazı durumlarda farklı familyalara veya cinslere ait bitkiler arasında da aşılama yapılabilir.
Örneğin:
Elma ağaçları: Elma ağaçları genellikle aynı cinsin diğer çeşitleri arasında başarılı bir şekilde aşılanabilir. Ancak, bazen armut ağaçları da elma ağaçlarına aşı yapılabilir.
Üzüm asmaları: Üzüm asmaları genellikle aynı familyadan diğer üzüm çeşitleriyle veya cinsleriyle aşılanabilir. Örneğin, sofralık üzüm asmalarıyla şaraplık üzüm asmaları arasında aşılama yapılabilir.
Portakal ağaçları: Portakal ağaçları genellikle aynı familyadan diğer turunçgillerle aşılanabilir. Örneğin, mandalina veya limon ağaçlarıyla aşı yapılabilirler.
Erik ağaçları: Erik ağaçları genellikle aynı cinsten diğer erik çeşitleriyle aşılanabilirler. Ancak, bazen kayısı ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Nar ağaçları: Nar ağaçları genellikle aynı familyadan diğer nar çeşitleriyle aşılanabilirler. Ayrıca, bazı durumlarda şeftali ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Kiraz ağaçları: Kiraz ağaçları genellikle aynı cinsten diğer kiraz çeşitleriyle aşılanabilirler. Ancak, bazen vişne ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Şeftali ağaçları: Şeftali ağaçları genellikle aynı cinsten diğer şeftali çeşitleriyle aşılanabilirler. Ayrıca, bazı durumlarda kayısı, erik ve badem ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Mango ağaçları: Mango ağaçları genellikle aynı familyadan diğer mango çeşitleriyle aşılanabilirler. Ancak, bazen avokado ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Fındık ağaçları: Fındık ağaçları genellikle aynı cinsten diğer fındık çeşitleriyle aşılanabilirler. Ayrıca, bazı durumlarda ceviz ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Ahlat ağaçları: Ahlat ağaçları bazı durumlarda armut, muşmula ve ayva ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Kayısı ağaçları: Kayısı ağaçları genellikle aynı cinsten diğer kayısı çeşitleriyle aşılanabilirler. Ayrıca, bazı durumlarda Erik, Şeftali, Badem, kiraz, zerdali, yaban eriği ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Ayva ağaçları: Ayva ağaçları genellikle aynı cinsten diğer Ayva çeşitleriyle aşılanabilirler. Ayrıca, bazı durumlarda Malta eriği, muşmula, Armut ,elma ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Dut ağaçları: Dut ağaçları genellikle aynı cinsten diğer Dut çeşitleriyle aşılanabilirler. Ayrıca, bazı durumlarda Asma ve incir ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Menengiç ağaçları: Menengiç ağaçları Antep Fıstığı ağaçlarıyla da aşı yapılabilirler.
Gül ağacı: Kuş burnu, ağaç minesi, patlıcan, Ergeç Sakalı (Çayırmelikesi),Taflan (Hindikirazı),
Salatalık: Kavun (Cucumis melon),Hıyar (Cucumis sativus),Lif kabağı (Luffa cylindrica),Su kabağı (Lagenaria)
Domates bitkileri: Domates bitkileri, genellikle aynı cinsten diğer domates çeşitleriyle aşılanabilir. Ancak, bazen patlıcan veya biber gibi aynı familyadan farklı sebzelerle de aşılanabilir.
Bal Kabağı : Karpuz
Boru Çiçeği Ağacına: Patlıcan
Bu örnekler, bitki türleri arasında aşılama yapılabilirliği konusunda genel bir fikir vermektedir. Ancak, her bitki türü için bu durum değişebilir ve doğru bilgiyi sağlayacak olan kaynaklara başvurmak önemlidir. Ayrıca, bitki aşılaması konusunda deneyimli bir bahçıvan veya tarım uzmanına danışmak da faydalı olabilir.