Öfke önemli bir duygudur ve korktuğumuz zaman daha az savunmasız hissetmemize ve durumdan kurtulmamıza yardımcı olabilir. Önemli olan öfkenin nasıl ifade edildiği ve nasıl ele alındığıdır. Öfke genellikle görmezden gelindiğinde veya uygun şekilde ifade edilmediğinde bir sorun haline gelebilir. Çocukların öfkesi göz ardı edilirse, içlerinde birikebilir ve bu öfkeyi yıkıcı davranışlarla ifade etmelerine veya hayal kırıklıklarını kendilerine teslim etmelerine yol açabilir.
DÜŞÜNÜLECEKLER
Çocuklar, yetişkinlerin yaptığı aynı nedenlerle öfke duyma eğilimindedir. Şu anda bir şeyden rahatsız olmuş olabilirler ve buna tepki veriyorlar, ancak geçmişte kötü muamele görmüş ve bu konuda hala kızgın hissediyor olabilirler ve sonunda çok fazla öfke biriktirmiş olabilirler.
Aşağıdakileri göz önünde bulundur:
- Çocuk zorbalığa mı uğruyor?
- Okulda zorlanıyorlar mı?
- Kendilerini sözlü olarak ifade edemiyorlar mı?
- Evde herhangi bir sorun var mı (örneğin ebeveynler çok katı, ebeveyn çatışması)?
- Kayıp veya yas yaşadılar mı?
KENDİNİZİ DÜŞÜNÜN
Herkes kızgın olmanın veya başkasının öfkesini yaşamanın nasıl bir his olduğunu bilir. Bu deneyimler, öfkeli bir çocuğa veya ergene verdiğimiz tepkileri renklendirecektir (örneğin, öfkenin şiddete dönüşmesini deneyimlemişsek, korkuyla ya da savunmaya geçerek tepki verebiliriz).
Öfkeye karşı kendi tutumumuzun farkında olmak, olumsuz varsayımlarda bulunmamak ve durumu daha da kötüleştirmemek için yardımcı olarak yanıt vermede çok önemlidir.
SALDIRI NEDENLERİ
- Saldırgan tepkiler modelleme yoluyla öğrenilebilir.
- Agresif tepkiler ilkeldir ve genellikle alternatif stratejilerin yokluğunda kullanılır.
- Saldırgan davranışlar genellikle başka yollarla ifade edilmesi zor olan duyguların ifadesidir.
- Saldırganlık oldukça istikrarlı bir özelliktir; bir kez yerleşik bir başa çıkma modeli haline geldiğinde, genellikle zamanla azalmaz.
Ebeveyn/bakıcı olarak ne yapabilirsiniz?
- Sakin kalmaya çalışın.
- İddialı olun, ancak agresif olmadan öfkeli duygularla başa çıkmayı modellemeye çalışın.
- Durumu açıklamaya çalışın (yanlış anlamalardan veya görmezden gelinme duygusundan kaynaklanan öfkeyi hariç tutun).
- Sınırlı seçenekler sunarak durumu etkisiz hale getirin; onlara biraz kontrol vermeyi dene.
- Özel bir yere gidin, ancak kızgın biriyle yalnız kalma risklerini göz önünde bulundurun.
- Yaptırımları ve sonuçları tutarlı bir şekilde uygulayın – bu bir öğrenme deneyimi olarak görülmelidir.
- Nasıl davranmalarını beklediğiniz konusunda net olmaya çalışın.
- İkinci bir şans fırsatı her zaman mevcut olmalıdır.
- Öfkenin duyulması ve kabul edilmesi için mümkün olduğunca çok fırsat sağlamak önemlidir.
SAKİN KALDIKTAN SONRA
- Öfkenin normal olduğunu ve kötü bir duygu olmadığını açıklayın. Daha iyi anlamalarına yardımcı olmaya çalışın.
- Öfke sürecini ve bunun bedenimizi ve duygularımızı nasıl etkilediğini açıklayın.
- Öfkelerini neyin tetiklediğini belirlemeye çalışın ve alternatif başa çıkma yollarını keşfetmeye başlayın.
- Dış stres faktörlerini (örneğin zorbalık) azaltmaya çalışın.
- Uygun öfke ifadesini teşvik edin ve onu kontrol etme girişimlerini kabul edin.
- Başka birinin davranışına veya görüşüne katılmazlarsa, onlara saygılı bir şekilde iddialı olmaları için koçluk yapın.
- Öfkelerini iyi yönettikleri veya etkili ve sakin bir şekilde ifade ettikleri durumları fark etmeleri için onları cesaretlendirin.
- Onlara gerilimi azaltma yolları konusunda koçluk yapın (örneğin egzersiz ve rahatlama).
Daha fazla uzman yardımı istemek ne zaman düşünülmeli?
- Öfke, diğer endişe verici davranışlarla veya psikolojik sorunlarla (örn. kendine zarar verme) birlikte ortaya çıktığında.
- Müdahalelere rağmen devam eden, tekrarlayıcı, ısrarcı ve aşırı antisosyal, saldırgan veya meydan okuyan bir davranış kalıbı varsa.
- Yardım etme girişimleriniz, başa çıkmakta deneyimsiz hissettiğiniz sorunları ortaya çıkardıysa.
- Davranış çocuğun gelişim düzeyine, akran grubu davranış normlarına ve kültürel bağlama uygun değilse (örneğin, 5 yaşından küçük bir çocukta öfke nöbetleri anormal kabul edilmez).
