Brusella, bir bakteri türü olan Brucella cinsi bakterilerin neden olduğu bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu bakteriler, hayvanlarda (örneğin sığırlar, koyunlar, keçiler, domuzlar) ve bazen insanlarda hastalığa yol açabilir. Bruselloz olarak da bilinen brusella enfeksiyonu, genellikle hayvanlardan insanlara temas yoluyla bulaşır. İnsanlarda, brusella enfeksiyonu genellikle enfekte hayvanların doku ve vücut sıvıları ile temas sonucu oluşur. Özellikle süt ürünleri, et ürünleri gibi enfekte hayvan ürünlerinin tüketimiyle de bulaşabilir.
Brusella enfeksiyonu belirtileri arasında ateş, titreme, terleme, baş ağrısı, kas ağrıları, yorgunluk gibi nonspesifik semptomlar bulunur. Bazı durumlarda eklem iltihabı ve nadiren de olsa ciddi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Teşhis genellikle kan testleri ve bazen diğer vücut sıvılarından alınan örneklerin laboratuvar incelemesi ile konur. Tedavi genellikle antibiyotiklerle yapılır.
Brusella enfeksiyonu, dünya çapında özellikle gelişmekte olan ülkelerde önemli bir halk sağlığı sorunudur. Hayvan sağlığı önlemleri, hayvanlardan insanlara bulaş riskini azaltmada önemli rol oynar.
Brusella nasıl bulaşır?
Brusella genellikle enfekte hayvanlardan insanlara temas yoluyla bulaşır. İşte brusellanın bulaşma yolları:
- Doğrudan Temas: En yaygın bulaşma yolu enfekte hayvanların doku veya vücut sıvılarıyla doğrudan temas etmektir. Özellikle doğum, kesim, süt sağımı gibi hayvan işlemleri sırasında enfekte hayvanların kanı, sütü, plasentası veya vücut sıvılarıyla temas edilmesi sonucu bulaşabilir.
- Tüketilen Hayvansal Ürünler: Enfekte hayvanların eti veya süt ürünleri (örneğin, pastörize edilmemiş süt veya peynir) tüketilerek bulaşabilir.
- Hava Yoluyla: Nadiren de olsa, enfekte hayvanlardan yayılan toz veya aerosollerin solunması sonucu bulaşabilir. Bu genellikle laboratuvar ortamlarında veya kesimhanelerde çalışan kişilerde görülür.
- Enfekte Vektörler: Bazı durumlarda, enfekte sivrisinekler veya diğer böcekler aracılığıyla bulaşabilir.
Brusella, genellikle uzun süre canlı kalabilen bir bakteridir ve uygun olmayan koşullarda da bulaşabilir. Enfekte hayvanlar genellikle semptom göstermezler, bu nedenle enfeksiyonun fark edilmesi zordur. Özellikle hayvancılıkla uğraşan kişiler, veterinaryenler, hayvan kesimhane işçileri ve laboratuvar çalışanları brusella enfeksiyonu riski altında olabilirler.
Brusella enfeksiyonu belirtileri
Brusella enfeksiyonu (bruselloz), genellikle başlangıçta belirgin olmayabilen ancak zamanla şiddetlenen belirtiler gösterebilir. Enfeksiyonun belirtileri genellikle hastalığın inkübasyon süresi sonrasında ortaya çıkar ve şunları içerebilir:
- Ateş: Genellikle yüksek ateş (39-40°C) ile başlar ve tekrarlayıcı veya dalgalı bir seyir gösterebilir.
- Titreme ve Terleme: Ateşe eşlik eden titreme atakları ve aşırı terleme görülebilir.
- Baş Ağrısı: Şiddetli baş ağrıları sıkça rastlanan bir belirtidir.
- Kas Ağrıları ve Halsizlik: Kas ve eklem ağrıları, genel halsizlik ve yorgunluk hissi sıkça görülen belirtilerdir.
- Eklem Ağrıları ve Şişlik: Özellikle büyük eklemlerde ağrı, şişlik ve hareket kısıtlılığı olabilir.
- İştahsızlık ve Kilolu Kaybı: Anoreksi (iştahsızlık) ve kilo kaybı yaygın bulgulardandır.
- Mide Bulantısı ve Karın Ağrısı: Bulantı, kusma, karın ağrısı ve bazen ishal görülebilir.
- Lenf Bezlerinde Şişme: Boyun, koltuk altı veya kasık gibi lenf bezlerinde şişme olabilir.
- Depresyon ve Anksiyete: Bazı hastalarda duygudurum değişiklikleri, depresyon ve anksiyete görülebilir.
Brusella enfeksiyonunun belirtileri nonspesifik olabilir ve diğer enfeksiyonlar veya hastalıklarla karışabilir. Teşhis genellikle kan testleri ve bazen diğer vücut sıvılarından alınan örneklerin laboratuvar incelemesi ile konur. Erken teşhis ve tedavi antibiyotiklerle yapılırsa genellikle başarılıdır.
Brusella Tedavisi
Brusella enfeksiyonu tedavisi genellikle uzun süreli antibiyotik tedavisini içerir. Tedavi süreci, hastalığın şiddeti ve enfeksiyonun yerine göre değişiklik gösterebilir. İdeal olarak, tedaviye enfeksiyonun teşhisi konulduktan sonra hemen başlanmalıdır.
Genellikle brusella enfeksiyonu tedavisinde kullanılan antibiyotikler şunlardır:
- Doksisiklin: Bir tetrasisiklin antibiyotiktir ve brusella enfeksiyonunun tedavisinde etkilidir.
- Rifampisin: Rifampisin genellikle doksisiklinle birlikte veya başka bir antibiyotikle kombinasyon halinde kullanılır. Özellikle tedaviye dirençli vakalarda veya komplikasyon riski yüksek olan hastalarda tercih edilir.
- Trimetoprim-Sülfametoksazol (TMP-SMX): Bazı durumlarda doksisiklin veya rifampisine alternatif olarak kullanılabilir.
- Streptomisin veya Gentamisin: Ağır vakalarda veya sistemik enfeksiyonlarda diğer antibiyotiklerle birlikte kullanılabilir.
Tedavi genellikle 6 ila 12 hafta sürebilir ve bazı durumlarda daha uzun süreli olabilir. Antibiyotiklerin düzenli ve tam olarak kullanılması enfeksiyonun tamamen iyileşmesi için önemlidir. Tedavi sırasında hastanın semptomları ve laboratuvar test sonuçları düzenli olarak takip edilir.
Hastaların semptomları iyileşse bile tedavi süresinin tamamlanması önemlidir, çünkü enfeksiyonun tamamen ortadan kalkması ve nüks riskinin azaltılması için gereklidir. Brusella enfeksiyonu tedavisinde erken teşhis ve uygun antibiyotik kullanımı hastalık prognozunu önemli ölçüde iyileştirebilir.
