Akalazya, yemek borusunu etkileyen bir yutma bozukluğudur. Bu, boğazınızın arkasını midenize bağlayan tüptür. Yutulduğunda yiyecek ve sıvı tüpten aşağı iner. Akalazya hastalığı varsa, yemek borusu kasları yiyecekleri veya sıvıyı midenize itmekte iyi çalışmaz. Özofagusunuzun alt ucundaki kapakçıkta (alt özofagus sfinkteri veya LES) da bir sorun vardır. Kapakçıktaki kas halkası, yemek ve sıvının yemek borusundan mideye kolayca geçmesine izin verecek kadar gevşemez. Akalazya, “gevşememe” anlamına gelir.
Akalazya hastalığı genellikle yavaş gelişir. Zamanla yiyecek ve içecekleri yutmak zorlaşır. Akalazinin tedavisi yoktur. Ancak semptomlar tedavi ile kontrol altına alınabilir.
Akalazya hastalığı ne sebep olur?
Çoğu durumda özofagustaki yutma kaslarını kontrol eden sinir hücrelerinin kaybından kaynaklanır. Sağlık hizmeti sağlayıcıları, bu sinir hücrelerinin neden kaybolduğunu henüz bilmiyor. Nadir durumlarda akalaziye bir tümör neden olur.
Akalazya için kim risk altındadır?
Akalazya her yaşta ortaya çıkabilir. Ancak bu en sık 30 ile 60 yaşları arasında olur. Erkekler ve kadınlar eşit derecede risk altındadır. Doktorlar akalazinin neden olduğunu bilmiyor. Ancak risk faktörleri şunları içerebilir:
- Doğduğunuz genler
- Bağışıklık sisteminizle ilgili, yemek borunuzdaki sinir hücrelerine saldırmasına neden olan bir sorun
- Herpes simpleks virüsüne veya diğer viral enfeksiyonlara sahip olmak
- Chagas hastalığına sahip olmak. Bu, bir parazitin neden olduğu bir enfeksiyondur. Parazit bir böceğin ısırığıyla insanlara geçer. Chagas hastalığı esas olarak Meksika’nın yoksul kırsal bölgelerinde ve Orta ve Güney Amerika’da bulunur.
Akalazya hastalığı belirtileri nelerdir?
Semptomlar her kişide biraz farklı olabilir. Yemek borusu genişledikçe ve zayıfladıkça zamanla gelişirler. Belirtiler şunları içerebilir:
- Yiyecekleri yutmada sorun (disfaji)
- Boğazınıza geri akan yiyecek veya sıvı (yetersizlik)
- Geceleri uyanma, yetersizlik nedeniyle öksürme veya boğulma
- Göğüste ağrılı yanma hissi
- Göğüs ağrısı veya basıncı
- Geğirme sorunu
- Hıçkırık
- Kilo kaybı
Akalazya semptomları diğer sağlık koşulları gibi olabilir. Teşhis için her zaman sağlık uzmanınıza danışın.
Akalazya hastalığı nasıl teşhis edilir?
Sağlık uzmanınız semptomlarınız ve sağlık geçmişiniz hakkında sorular soracaktır. Size fiziksel bir muayene yapacak. Ayrıca aşağıdaki gibi testler de yaptırabilirsiniz:
- Endoskopi. Özofagusa ve alt özofagus sfinkterine (LES) bakmak için ağzınızdan esnek, ışıklı bir tüp geçirilir.
- Özofogram. Bu, siz baryum adı verilen kalın bir kontrast maddeyi yutarken yemek borunuzun fotoğraflarını çeken bir röntgen türüdür. Bir baryum tableti de yutabilirsiniz. Radyolog, akalazya belirtileri arar. Bunlar, yemek borusunun genişlemesi, tam olmayan boşaltma ve LES’inizin gerginliğini içerir.
- Manometri. Basıncı ölçen ince bir tüp burnunuzdan yemek borunuza geçirilir. Suyu yudumlarken basınç ölçümleri alınır. Bu test yemek borunuzdaki kasların zayıf olup olmadığını ve iyi çalışıp çalışmadığını gösterebilir. Test ayrıca LES’inizde basınç artışı gösterebilir. Bu test, akalazya teşhisini doğrular.
Akalazya nasıl tedavi edilir?
Akalazya hastalığı tedavisi yok. Ancak tedaviler semptomlarınızı yönetebilir. Tedaviler şunları yapabilir:
- Belirtilerinizi hafifletir
- Özofagusunuzun daha kolay boşalması için LES’inizi açar
- Komplikasyonları önlemeye yardımcı olur
Ayrıca tekrar tedavilere ihtiyacınız olabilir. Tedavi aşağıdakileri içerebilir.
Pnömatik genişleme
Bu, anestezi altında yapılan ayakta tedavi prosedürüdür. Sağlık uzmanınız, bir endoskop aracılığıyla yemek borunuza bakar. LES’ten küçük bir balon geçirir. Balon daha sonra kılavuzluk etmesi için bir röntgen kullanılarak şişirilir. Rahatlamak için birden fazla tedaviye ihtiyacınız olabilir.
Botulinum toksin enjeksiyonu
Botulinum toksini, kasları felç edebilen bir ilaçtır. LES’inizi kontrol eden kaslara enjekte edilebilir. Bu, valf açıklığının gevşemesine yardımcı olur. Bu prosedür endoskopi sırasında yapılır. IV (intravenöz hat) yoluyla sedasyonla uyuyor veya kısmen uyuyor olabilirsiniz. Faydalar genellikle 3 ila 12 ayda ortadan kalkar. Bu yüzden prosedürün tekrarlanması gerekiyor.
Ameliyat
LES’inizi açmak için ameliyat yapılabilir. Buna miyotomi denir. Miyotomi sırasında LES’in kasları kesilir. Bu prosedür, laparoskopi adı verilen minimal invaziv bir yaklaşım kullanılarak yapılabilir. Birkaç küçük kesi (kesi) yapılır. Laparoskop adı verilen ince, ışıklı bir tüp kullanılır. Bu kapsam, doktorun vücudunuzun içini görmesini ve küçük kesiklerden çalışmasını sağlar. Aynı zamanda, cerrahınız işlemden sonra asit reflüyü (GERD) en aza indirmeye yardımcı olmak için fundoplikasyon adı verilen bir prosedür uygulayabilir. Bu, midenin en üst kısmının yemek borusunun alt kısmına sarılmasıyla yapılır. Bu tür ameliyatlar genellikle akalazya semptomlarından uzun süreli rahatlama sağlar.
Peroral endoskopik miyotomi (POEM)
Sağlık uzmanınız ağzınızdan yemek borunuza bir endoskop yerleştirir. Yemek borusunun iç yüzeyinde bir kesi yapılır. Endoskop daha sonra yemek borusu katmanları arasından kasa girer. Özofagusun alt kısmında, LES’de ve midenin üst kısmında kas tabakasının bir kısmı çıkarılır. Bu, LES’den gelen gerginliği azaltır. Yemek ve sıvının yemek borusundan mideye daha kolay geçmesini sağlar. Bu prosedür belirli sağlık merkezlerinde mevcuttur. Herkes için bir seçenek değil. POEM daha az invazif kabul edilir ve iyileşme hızlıdır. Ancak, sık asit reflüsü ile sonuçlanır ve büyük olasılıkla işlemden sonra GERD için tedaviye ihtiyacınız olacaktır.
İlaçlar
Akalazya hastalığı tedavi etmek için sıklıkla kullanılan 2 ilaç vardır. Kalsiyum kanal blokerleri ve uzun etkili nitratlardır. Bu ilaçlar ameliyat bir seçenek değilse veya belirtileriniz Botoks ile bile devam ediyorsa kullanılır.
Sağlık uzmanlarınızla tüm tedavilerin riskleri, faydaları ve olası yan etkileri hakkında konuşun.
Akalazinin olası komplikasyonları nelerdir?
Tedavi, aşağıdaki gibi uzun vadeli komplikasyonları önlemeye yardımcı olabilir:
- Aspirasyon pnömonisi. Bu, yemek borunuzdaki yiyecek veya sıvıların boğazınıza geri dönmesi ve bunları ciğerlerinize solumanızdan kaynaklanır.
- Özofagus perforasyonu. Bu yemek borusunda bir delik. Yemek borunuzun duvarları zayıflarsa ve şişerse olabilir. Tedavi sırasında da olabilir. Yemek borusu delinmesi yaşamı tehdit eden bir enfeksiyona neden olabilir.
- Yemek borusu kanseri. Akalazya hastaları bu kanser türü için daha yüksek risk altındadır.
Akalazya hastalığı önlenebilir mi?
Araştırmacılar akalazinin nasıl önleneceğini bilmiyorlar.
Akalazya ile yaşamak
Akalazya kronik bir durumdur. Ancak, bir tedavi planı oluşturmak için sağlık uzmanınızla birlikte çalışarak bunu yönetebilirsiniz. Sağlık ekibinizin, belirtileriniz azaldıktan sonra bile yılda 1 veya 2 kez sizi görmesi gerekecek. Tekrarlayan endoskopi ve özofogram prosedürlerine ihtiyacınız olabilir.
Disfaji veya yetersizlik semptomlarınız varsa:
- Sigara içmeyi bırakın.
- Mide ekşimesine neden olan yiyecekler yemeyin veya içecekler içmeyin.
- Yemek yerken bol sıvı tüketin. Yemeğinizi iyi çiğneyin.
- Daha küçük öğünleri daha sık yiyin.
- Gece geç saatlerde fazla yemeyin.
- Geceleri semptomlarınız varsa, yatağınızın başını destekleyin.
Sağlık uzmanımı ne zaman aramalıyım?
İlaçlarınız veya tedaviniz hakkında herhangi bir sorunuz varsa sağlık uzmanınızı arayın. Şunlardan herhangi birine sahipseniz derhal sağlık uzmanınıza bildirin:
- Daha da kötüleşen yutma sorunu
- Daha da kötüleşen kusma
- Geceleri öksürme veya boğulma ile uyanma
- Üşüme veya ateş gibi enfeksiyon belirtileri
- Göğüs ağrısı veya nefes almada zorluk
Akalazya ile ilgili önemli noktalar
- Akalazya, yemek borusunu etkileyen bir yutma bozukluğudur. Yemek borusunun kasları, midenize yiyecek veya sıvı itmede iyi çalışmaz.
- Akalazya genellikle yavaş gelişir. Zamanla yiyecek ve içecekleri yutmak zorlaşır.
- Semptomlar yiyecekleri yutma güçlüğünü ve yiyecek veya sıvının boğazınıza geri akmasını içerebilir.
- Endoskopi veya özofogram gibi testlere sahip olabilirsiniz.
- Tedavisi yoktur. Ancak tedaviler semptomlarınızı yönetebilir. Tedavi, pnömatik genişleme, botulinum toksin enjeksiyonları, ameliyat veya ilaçları içerebilir.
