Uyuz Hastalığı
Uyuz, özellikle geceleri yoğun kaşıntıya neden olan minik bir akarın neden olduğu bir cilt rahatsızlığıdır. Kaşıntı, vücudun bu akarlara, yumurtalarına ve atıklarına verdiği tepkinin sonucudur. Enfekte bir kişiyle yakın fiziksel temas ve giysi veya yatak takımını paylaşmak, hastalığın yayılmasına neden olur. Uyuza bir akar (Sarcoptes scabei) neden olur.
Dişi akar, derinin hemen altında yuva yapar ve 21 günde olgunlaşan yumurtaları biriktirdiği bir tünel oluşturur. Oyuklar veya izler tipik olarak derinin kıvrımlarında görünür ve şu yerlerde bulunur:
- Parmaklar arasında, bileklerin içleri ve dirseğin iç kısmında
- Avuç içlerinde ve ayak tabanlarında
- Göğüsler, koltuk altları ve erkek genital bölgesi çevresinde
- Kalça, diz ve kürek kemiklerinde
Yetişkinlerden farklı olarak, bebeklerde ve çok küçük çocuklarda istila siteleri şunları içerebilir:
- Saç derisi, yüz ve boyun
Uyuz nedenleri
İnsanlarda uyuza neden olan sekiz ayaklı akarlardır. Dişi akar, cildinizin hemen altına yuva yapar ve yumurta bırakacağı bir tünel oluşturur.
Yumurtalar çatlar ve akar larvaları cildinizin yüzeyine doğru ilerler ve burada olgunlaşır ve cildinizin diğer bölgelerine veya diğer insanların derisine yayılabilir. Uyuz kaşıntısı, vücudunuzun akarlara, yumurtalarına ve atıklarına karşı alerjik reaksiyonundan kaynaklanır.
Yakın fiziksel temas ve daha az sıklıkla, giysi veya yatak takımlarının enfekte bir kişiyle paylaşılması uyuz akarlarını yayabilir.
Hayvanlar ve insanlar, hepsi kendine özgü farklı akar türlerinden etkilenir. Her tür belirli bir konakçı türünü tercih eder ve bu tercih edilen konakçıdan çok uzakta yaşamaz.
İnsanlar, hayvan uyuz akarı ile temastan dolayı geçici bir cilt reaksiyonu geliştirebilirler. Ancak insanlar, insan uyuz akarıyla temastan oluşan semptomlar gibi, tam gelişmiş uyuz geliştiremezler.
Uyuz Belirtileri
- Genellikle şiddetli ve genellikle geceleri daha kötü kaşıntı
- Ciltte küçük kabarcık veya çıkıntılardan oluşan ince, düzensiz yuva izleri
Teşhis
Hastalık şu şekilde teşhis edilir:
- Fiziksel inceleme
- Akarların veya yumurtalarının varlığını belirlemek için yuvalardan kazıntılar
Uyuz Komplikasyonları
İmpetigo, Staphyloccus veya Streptococci’nin neden olduğu yüzeysel bir ikincil deri enfeksiyonudur.
Kabuklu uyuz adı verilen şiddetli uyuz türü genellikle yaşlılarda ve HIV ve kronik lösemili hastalarda görülür.
Uyuz Tedavisi
Uyuz tedavisi, ilaçlarla istilanın ortadan kaldırılmasını içerir. Doktor reçetesi ile çeşitli kremler ve losyonlar mevcuttur.
Doktorunuz muhtemelen ilacı boyundan aşağıya tüm vücudunuza uygulamanızı ve ilacı en az sekiz ila 10 saat arasında kullanmanızı isteyecektir. Bazı tedaviler ikinci bir uygulama gerektirir ve yeni yuvalar ve kızarıklık ortaya çıkarsa tedavilerin tekrarlanması gerekir.
Uyuz çok kolay yayıldığından, doktorunuz muhtemelen tüm ev üyeleri ve diğer yakın temaslılar için uyuz istilası belirtisi göstermeseler bile tedavi önerecektir.
Tedavi istilayı ilaçlarla ortadan kaldırmayı içerir. Yaygın olarak reçete edilen iki ilaç şunlardır:
- Permetrin
- Crotamiton
Akarları öldürmek için ilacı uyguladıktan sonra kaşıntı bir süre devam edebilir. Bu adımlar kaşıntıdan kurtulmanıza yardımcı olabilir:
- Cildin tahriş olmuş bölgelerine soğuk, ıslak bir bez uygulayarak cildi soğutun ve ıslatın.
- Kalamin losyonu gibi yatıştırıcı losyon uygulayın.
- Kaşıntı şiddetliyse, doktor kaşıntıyı ve cilt tahrişini hafifletmek için antihistaminikler almayı önerebilir.
Önleme
Yeniden istilayı önlemek ve akarların diğer insanlara yayılmasını önlemek için aşağıdaki adımlar atılmalıdır.
- Tüm giysileri ve çarşafları temizleyin
- Uygulamadan en az iki gün önce kullanılan tüm giysileri, havluları ve yatak takımlarını yıkamak için sıcak, sabunlu su kullanın. Yüksek ısıda kurutun. Evde yıkayamayacağınız ürünleri kuru temizlemeye verin.
- Akarları açlıktan öldürün
- Yıkayamayacağınız eşyaları birkaç hafta ağzı kapalı bir plastik torbaya koymayı düşünün. Akarlar bir hafta yemek yemedikleri takdirde ölürler.
